Avustralya Isg Mevzuatında Işveren Vekilliği Kavramının Incelenmesi

Makalenin Amacı:

"İSG Mevzuatı Açısından Bir İşyerinde Kimler İşveren Vekili Olabilir?" başlıklı önceki makalemde, ana başlıkla ilgili alışılmışın dışında bir analiz yapmaya çalışmış, analiz sonucunda da İSG mevzuatı açısından kimlerin işveren vekili olabileceklerinin büyük ölçüde yoruma açık olduğunu belirtmiştim. İlgi duyanların okumalarını öneriyorum.

Bu makalemde de, İSG performansı açısından ileri ülkelerden Avustralya’nın Victoria Eyaleti İSG Kanunu'nu işveren vekilliği açısından incelemeye ve bu doğrultuda 6331 Sayılı Kanunda yapılması önemli olabilecek değişikliklerle ilgili öneriler sunmaya çalışacağım.

Avustralya İSG Mevzuatında İşveren Vekilliği

Bu makalede incelenen Avustralya Victoria Eyaleti'nin İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'na (Victorian Occupational Health and Safety Act (2004)) aşağıdaki linkten ulaşılabilir:



Victoria İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (OHS Act 2004) incelendiğinde, bu makalenin konusu olan İSG açısından işveren vekili atanmasının 7. Kısım, 8. Bölüm, Madde 73- Sağlık ve Güvenlik Konularının Çözümlenmesi'nde yer aldığı görülebilir.

İSG Kanunu Madde 73'te özetle; bir işverenin işyerinde veya işlerinin yürütülmesi sırasında İSG ile ilgili bir mesele gündeme geldiğinde,

• işveren veya işveren temsilcisi (vekili) ile
• gündeme gelen meseleden etkilenen çalışanlar, gündeme gelen meselenin atanmış bir çalışma grubu ile ilişkili olması durumunda da, çalışanlar yerine o çalışma grubunun sağlık ve güvenlik temsilcisi'nin

sözkonusu sorunun çözümü için birlikte girişimde bulunmaları gerekiyor.

İşverenin, bu amaçla kendi yerine bir temsilci görevlendirmesi ise yasal şart değil. Ancak işveren İSG ile ilgili konuların çözümü için kendi yerine bir temsilci görevlendirmek isterse, o zaman, görevlendireceği işveren temsilcisinin İSG Kanunu Madde 73'te de belirtilen aşağıdaki özelliklerde olmasını güvence altına alması gerekiyor:

• çalışanların sağlık ve güvenlik temsilcisi olmaması
• uygun seviyede kıdeme sahip olması
• yeterli derecede yetkin olması

İSG kanunu Madde 73'te önemli olan hususlardan biri de, işveren temsilcisi ibaresinin çoğul yerine tekil (tek kişi) olarak kullanılmasıdır.

Worksafe Victoria Kurumu da aşağıda linki verilen bilgilendirme notunda, Madde 73'te belirtilen işveren temsilcisinin "uygun seviyede kıdeme sahip olması" ve "yeterli derecede yetkin olması" hususlarına açıklık getiriyor.



Sözkonusu bilgilendirme notunda, işveren temsilcisinin "uygun seviyede kıdeme sahip olması" şu şekilde açıklanıyor:

• İşveren temsilcisi işveren adına her türlü İSG meselesinin çözümlenmesi için gerekli yetkiye sahip olmalıdır.
• Bu husus işveren temsilcisinin organizasyonel hiyerarşideki pozisyonuna ve görev tanımına yansıtılmalıdır.

Sözkonusu bilgilendirme notunda ayrıca, işveren temsilcisinin "uygun seviyede kıdeme sahip olması" konusunda Worksafe Victoria tarafından dikkat edilecek yetkinlik kriterleri de uzun bir liste olarak özetleniyor. Aşağıda birkaç örnek vereceğim. Daha detaylı bilgi almak isteyenler ilgili dokümanı inceleyebilirler:

• İSG kanunu hakkında genel bilgi
• Sağlık ve güvenlik meselelerinin çözüm sürecinin ve uzlaşılan prosedür ve yönetmeliklerin anlaşılması
• İSG mevzuatında işverenin yükümlülüklerinin ve makul düzeyde uygulanabilir (reasonably practicable) kavramının anlaşılması (reasonably practicable kavramının açıklaması İSG Kanunu, Madde 20 (2) Bölümünde yapılıyor)
• İşyerinde işlerin nasıl yürüdüğünün anlaşılması
• İşyerine özel İSG meselelerinin ve sistemlerinin genel olarak anlaşılması
• Tehlike tanımlama ve risk değerlendirme süreçlerinin anlaşılması, özellikle de işveren tarafından kullanılabilir uygun risk kontrol tedbirlerinin tanımlanması becerisine sahip olunması
• Spesifik tehlikelerle ilgili olarak kuruluş içindeki veya dışındaki uzmanlardan teknik bilgi ve tavsiyelerin alınması becerisi
• vb.
• vb.

Sözkonusu bilgilendirme notunda ayrıca, işveren temsilcileri tarafından sözkonusu yetkinliklerin karşılanabilmesi için İSG eğitimi, genel yönetim eğitimi, deneyim ve rehberlik alınması (mentoring) gibi pek çok yöntem olduğu belirtiliyor.

Avustralya İSG Mevzuatında İşveren ve Diğer İlgili Tarafların Yükümlülükleri

İSG Mevzuatında İşveren ve Diğer İlgili Tarafların Yükümlülükleri açısındanVictoria İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (OHS Act 2004) incelendiğinde, Madde 20 ile başlayan 3. kısmında İSG açısından işveren dahil aşağıda 2 başlıkta belirtilen ilgili tarafların genel yükümlülüklerinin tanımlandığı görülebilir:

1. İşverenlerin, kendi adına çalışan kişilerin ve çalışanların genel İSG yükümlülükleri aşağıdaki ana başlıklarda açıklanıyor:

• İşverenlerin çalışanlara karşı yükümlülükleri
• İşverenlerin sağlığın ve şartların, vb. izlenmesi açısından yükümlülükleri
• İşverenlerin diğer kişilere karşı yükümlülükleri
• Kendi adına çalışan kişilerin diğer kişilere karşı yükümlülükleri
• Çalışanların yükümlülükleri

2. Diğer kişilerin genel İSG yükümlülükleri aşağıdaki ana başlıklarda açıklanıyor;

• İşyerlerini yöneten veya kontrol eden kişilerin yükümlülükleri (Not: Bu kişiler; bir işyerinde işyeri sahibi dahil, boyuttan da bağımsız olarak, işyerinde herhangi bir konuda yönetim veya kontrol sorumluluğu olan kişiler)
• Tesis projesi yapanların yükümlülükleri (Not: İSG Kanunu'nda "tesis"; "Herhangi bir makine, ekipman, cihaz, uygulama ve araç; ve bu şeylerden herhangi birinin bileşeni; ve bunlara tutturulan, bağlanan veya diğer şekilde ilişkili olan herhangi bir şey" olarak tanımlanıyor. Aşağıdaki tesis kelimelerinin de aynı çerçevede düşünülmesi gerekir)
• Bina veya yapıların projesini yapanların yükümlülükleri
• Tesis veya madde üreticilerinin yükümlülükleri
• Tesis veya madde tedarikçilerinin yükümlülükleri
• Tesisin montajını yapan, kuran veya devreye alanların yükümlülükleri
• İşyerinde kişilerin düşünülmeden pervasızca tehlikeye atılmamasına ilişkin yükümlülük

İşverenlerin, İSG Kurulu'nun, çalışanların sağlık ve güvenlik temsilcilerinin, vb. tarafların İSG ile ilgili özel yükümlülükleri de Victoria İSG Kanunu'nun diğer kısımlarında belirtiliyor.

Bu makalenin konusu olmamakla birlikte, bu noktada önemli bir hususu vurgulamadan da geçemeyeceğim. Victoria İSG Kanunu incelendiğinde, 6331 Sayılı İSG Kanunu'nda olduğu gibi, işyerlerinin tehlike sınıflandırması, İSG profesyonelleri veya OSGB'ler benzeri bir yapıdan hizmet alınması, İSG profesyonellerinin yükümlülükleri vb. ile ilgili şartların olmadığı görülecektir.

Değerlendirme ve Sonuç:

Bu makalede, Avustralya'nın Victoria Eyaleti İSG Kanunu'nda İSG açısından işveren vekili seçilmesi şartlarını ve işveren dahil hangi taraflar için yükümlülüklerin tanımlandığını özetlemeye çalıştım.

İşveren vekilliği tanımı ile genel İSG yükümlülükleri açısından Victoria Eyaleti İSG Kanunu ile 6331 Sayılı İSG Kanunu karşılaştırıldığında, 6331 Sayılı İSG Kanununda "bu çerçevede" başlıca aşağıdaki iyileştirmelerin yapılması önemli görünüyor:

1. İSG açısından işveren vekilliği tanımının açıklığa kavuşturulması,
2. İşveren vekillerinin İSG ile ilgili görev ve sorumluluklarının tüm kanun genelinden özel konulara indirgenerek tanımlanması
3. İşyerinde herhangi bir kademede, herhangi bir birimi veya işi yöneten veya yapılan işi kontrol edenlerin İSG ile ilgili yükümlülüklerinin ilave edilmesi
4. Kendi adına çalışan kişilerin, diğer kişilere karşı İSG yükümlülüklerinin ilave edilmesi
5. Tesis projesi yapanların yükümlülüklerinin ilave edilmesi (Tesis tanımı bu makalede ilk geçtiği kısımda yapılmıştır.)
6. Bina veya yapıların projesini yapanların yükümlülüklerinin ilave edilmesi
7. Tesis veya madde üreticilerinin yükümlülüklerinin ilave edilmesi
8. Tesis veya madde tedarikçilerinin yükümlülüklerinin ilave edilmesi
9. Tesisin montajını yapan, kuran veya devreye alanların yükümlülüklerinin ilave edilmesi

Dr. Hilal KINLI