Yaşamı sürdürebilmek için gerekli suyu denetim altına almak, insanoğlunun temel sorunlarından biri olmuştur. Barajlar 5000 yıldır sellerden korunmak, ırmakların yönünü değiştirmek, su depolamak ve araziyi sulamak gibi, su denetleme yöntemlerine ilişkin olarak kullanılagelmiştir. Bugün de barajlar, yüzyıllardan yüklendikleri bu işlevleri yerine getirirler. Çağımızda, tarımsal sulama, evler için gerekli suyu sağlama ve depolamasının yanı sıra barajlar, hidroelektrik güç üretimi, kıraç toprakları tarıma elverişli hale getirme, sellerin yol açacağı erozyonu ve nehir ağızlarındaki kum ve kil birikintilerini önleme gibi daha karmaşık amaçlarla da kullanılmaktadırlar. Barajlar Yığma Barajlar ve Beton Barajlar olmak üzere ikiye ayrılır.
Baraj ve Hidro Elektrik Santrali İnşaatlarının diğer inşaat işlerinden ayrıldığı en önemli özelliği kaya patlatma ve tünel çalışmalarıdır. Bu özellikleriyle, baraj ve HES inşaatları madenlerde çalışmalara benzemektedir. Bu nedenle, yer altı faaliyet alanının herhangi bir yerinde iş sağlığı ve güvenliğini etkileyecek olayın (göçük, gaz ve toz patlaması, zehirli veya boğucu gaz intişarı ve benzeri) meydana gelmesi durumunda tüm çalışanların yerüstüne sağlıklı ve güvenli bir şekilde ulaşmalarını sağlayacak düzenlemelerin yapılması oldukça önemlidir. Ayrıca yer altı çalışmalarında çökme, parça düşmeleri ve su baskınlarına karşı uygun tedbirler alınmalıdır.
Baraj ve HES inşaatlarının ilerleyebilmesi için dinamit gibi patlayıcıların kullanılması şarttır. Bu patlayıcıların saklandığı depolarda, patlayıcıların kullanılmasında ve sonrasında alınacak önlemler ayrıntılı talimatlara bağlanmalı ve uyulmalarına özen gösterilmelidir. Patlayıcı maddeler üretici tarafından belirlenen koşullarda saklanır ve depolanır. Kullanılan patlayıcı maddeler yapılan işin niteliğine uygun olmalıdır. Bunlar, yeterlik belgesine sahip çalışanlardan başkaları tarafından alınamaz ve ateşlenemez. Patlayıcı maddelerin taşınmasında özel sandıklar kulanılır ve bu sandıklarda başka bir madde bulunmamalıdır. Patlatma yapılmadan önce, patlatma yapılacak alanın etrafında uygun güvenlik tedbirleri alınmalıdır ve tüm çalışanların patlamadan haberdar olması çeşitli uyarıcılarla sağlanmalıdır. Patlatma yapıldıktan sonra çevre arazide kavlak kontrolleri yapılmalıdır. Patlatılan alanda uzman kontrolleri yapılmadan çalışanların bulunmasına izin verilmemelidir.
Baraj ve HES inşaatlarında bir diğer zorunlu risk ise bu inşaatlarda çalışan işçilerin, çevre köylerde yaşamalarından dolayı tercih edilen bu alanda deneyimsiz işçiler olmalarıdır. Bu durumun üstesinden gelebilmek için işçilere gerekli eğitimler verilerek ve çalışmaları gözetim altında tutulmalıdır. Aksi takdirde gerçekleşebilecek kazalar çok büyük zararlara neden olabilir.
Çalışan sayısının fazla olması, işin niteliği ve çalşma yerinin uzak olması nedeniyle çalışanlara dinlenme ve/veya barınma yerleri sağlanabilir. Bu alanların da sağlık ve güvenlik açısından uygun olarak düzenlenmelidir. Barınma alanlarında çalışan sayısı kadar yatak ve malzeme bulunmalıdır, ayrıca bu alanlar yeterli genişlikte olmalıdır. Günlük yemek listesi yapılan işin gereklilikleri ve ağırlığı dikkate alınarak hazırlanmalıdır ve çalışanların gerektiğinde kendi yemeklerini yapabileceği alanlar bulundurulmalıdır.
İnşaat yapılan alanlar ıslak ve toprak olduğundan yılan vb. zehirli olabilecek canlılardan ve çevrede yaşayan yabani hayvanlardan kaynaklanan tehlikelere karşı da hazırlıklı olunmalıdır.
Baraj ve HES inşaatının yapıldığı alanlarda bir çok iş makinesi bir arada çalışmaktadır. Ayrıca bu alanlarda işçiler de hareketli olarak çalışabilmektedirler. Olası kazaları önleyebilmek için araç sürücülerinin trafik işaretlerine ve şantiye içi hız limitine uyması gerekmektedir. İşçilerin ise yine trafik işaretlerine uyması ve araçların uyarı sinyallerini takip etmeleri gerekmektedir.
Baraj ve Hidro Elektrik Santrali İnşaatlarının diğer inşaat işlerinden ayrıldığı en önemli özelliği kaya patlatma ve tünel çalışmalarıdır. Bu özellikleriyle, baraj ve HES inşaatları madenlerde çalışmalara benzemektedir. Bu nedenle, yer altı faaliyet alanının herhangi bir yerinde iş sağlığı ve güvenliğini etkileyecek olayın (göçük, gaz ve toz patlaması, zehirli veya boğucu gaz intişarı ve benzeri) meydana gelmesi durumunda tüm çalışanların yerüstüne sağlıklı ve güvenli bir şekilde ulaşmalarını sağlayacak düzenlemelerin yapılması oldukça önemlidir. Ayrıca yer altı çalışmalarında çökme, parça düşmeleri ve su baskınlarına karşı uygun tedbirler alınmalıdır.
Baraj ve HES inşaatlarının ilerleyebilmesi için dinamit gibi patlayıcıların kullanılması şarttır. Bu patlayıcıların saklandığı depolarda, patlayıcıların kullanılmasında ve sonrasında alınacak önlemler ayrıntılı talimatlara bağlanmalı ve uyulmalarına özen gösterilmelidir. Patlayıcı maddeler üretici tarafından belirlenen koşullarda saklanır ve depolanır. Kullanılan patlayıcı maddeler yapılan işin niteliğine uygun olmalıdır. Bunlar, yeterlik belgesine sahip çalışanlardan başkaları tarafından alınamaz ve ateşlenemez. Patlayıcı maddelerin taşınmasında özel sandıklar kulanılır ve bu sandıklarda başka bir madde bulunmamalıdır. Patlatma yapılmadan önce, patlatma yapılacak alanın etrafında uygun güvenlik tedbirleri alınmalıdır ve tüm çalışanların patlamadan haberdar olması çeşitli uyarıcılarla sağlanmalıdır. Patlatma yapıldıktan sonra çevre arazide kavlak kontrolleri yapılmalıdır. Patlatılan alanda uzman kontrolleri yapılmadan çalışanların bulunmasına izin verilmemelidir.
Baraj ve HES inşaatlarında bir diğer zorunlu risk ise bu inşaatlarda çalışan işçilerin, çevre köylerde yaşamalarından dolayı tercih edilen bu alanda deneyimsiz işçiler olmalarıdır. Bu durumun üstesinden gelebilmek için işçilere gerekli eğitimler verilerek ve çalışmaları gözetim altında tutulmalıdır. Aksi takdirde gerçekleşebilecek kazalar çok büyük zararlara neden olabilir.
Çalışan sayısının fazla olması, işin niteliği ve çalşma yerinin uzak olması nedeniyle çalışanlara dinlenme ve/veya barınma yerleri sağlanabilir. Bu alanların da sağlık ve güvenlik açısından uygun olarak düzenlenmelidir. Barınma alanlarında çalışan sayısı kadar yatak ve malzeme bulunmalıdır, ayrıca bu alanlar yeterli genişlikte olmalıdır. Günlük yemek listesi yapılan işin gereklilikleri ve ağırlığı dikkate alınarak hazırlanmalıdır ve çalışanların gerektiğinde kendi yemeklerini yapabileceği alanlar bulundurulmalıdır.
İnşaat yapılan alanlar ıslak ve toprak olduğundan yılan vb. zehirli olabilecek canlılardan ve çevrede yaşayan yabani hayvanlardan kaynaklanan tehlikelere karşı da hazırlıklı olunmalıdır.
Baraj ve HES inşaatının yapıldığı alanlarda bir çok iş makinesi bir arada çalışmaktadır. Ayrıca bu alanlarda işçiler de hareketli olarak çalışabilmektedirler. Olası kazaları önleyebilmek için araç sürücülerinin trafik işaretlerine ve şantiye içi hız limitine uyması gerekmektedir. İşçilerin ise yine trafik işaretlerine uyması ve araçların uyarı sinyallerini takip etmeleri gerekmektedir.