• Sayın Üyeler,

    Site görünümünün gündüz açık renk tema, gece koyu renk tema olacak şekilde otomatik değişmesini sağlayan bir düzenleme yapılmıştır. Görünümün otomatik değişmesini istemiyorsanız, bu ayarı hesap tercihlerinizden kolaylıkla değiştirebilirsiniz. Açık/Koyu temalar arasında ki geçişin otomatik olmasını istemeyen üyelerimiz üst menüde yer alan simgeler yardımıyla da kolayca geçiş yapabilirler.

    Site renklerinin günün saatine göre ayarlanmasının göz sağlığına faydaları olduğu için böyle bir düzenleme yapılmıştır. Fakat her üye görünüm rengini tercihine göre kullanmaya devam edebilecektir.

Basınçlı tüpler

Fatih Özcan

Site Kurucusu
Katılım
7 Aralık 2013
Şehir
Yurt Dışı
Sertifika
Diğer Belge
Firma
ABL Group
1. Üretim :

Tüpler, depoladığı gazın uyguladığı basınç kuvveti nedeniyle bazı fiziksel özelliklere sahip olmak zorundadır. Yapılarına göre aşağıdaki şekilde ikiye ayrılmaktadırlar;

a) Dikişsiz tüpler : Sıcak haddelenmiş ham metalin dövülmesi veya uygun fiziksel ve kimyasal özelliklere sahip boruların sıcak şekillendirilmesi ile imal edilir. İlgili Standard TS11169/ISO4705 ( TS EN 1964-1, TS EN 1964-2, TS EN 1964-3)

b) Dikişli tüpler : Uygun fiziksel ve kimyasal özelliklere haiz saclardan şekillendirilerek iki veya üç parçalı halde kaynak ile birleştirelerek imal edilir. İlgili Standardlar, TS 1519/ISO4706, TS11170.

2. Teknik Özellikler :

Tüplerin kalitesini, kullanılan çeliğin türü uygulanan işlemler ve tekniği belirler. Tüp imalatı için seçilecek çelikte; akma mukavemeti, kopma mukavemeti, çekme mukavemeti, uzama katsayısı, çeliğin kimyasal bileşimi çok önemlidir. İmal edilen tüpler mutlaka ısıl işlemden geçirilmelidir. Bu suretle tüplere çalışma şartlarına uygun mukavemet ve özellikler kazandırır. Hatalı yapılan bir ısıl işlem sonucunda tüpde şişmeler, deformasyon, çarpma direncinde düşüklük görülebilir.

3. İşaretleme :

Dikişsiz çelik çekme tüplerin işaretlenmesi TS11169/ISO4705, dikişli tüplerin ise TS1519/ISO4706 standardlarına uygun olarak yapılması gereklidir. Tüpler, gaz cinslerine uygun olan renklerde boyanmalı, yazı ile işaretlenmelidir. Ayrıca tüplere takılacak vanalar üzerinde de TS 1520’ye uygun olduğuna dair işaret bulunmalıdır.Tüpler TS7450’ye göre periyodik olarak muayeneye tabi tutulmalı ve muayene tarihi tüp üzerine işaretlenmelidir.

a) Renkler ile işaretleme : Tüpler aşağıda belirtilen renkler ile boyanmalı, tüpün içindeki gaz cinsinin adı çevresel olarak kontrast renkli bir boya ile tüp tabanından 2/3 yüksekliğe, tüp üzerine yazılmalıdır.

Asetilen tüpleri : Sarı RAL 1018
Oksijen tüpleri : Mavi RAL 5002

Argon tüpleri : Açık Mavi RAL 5012
Azot tüpleri : Yeşil RAL 6029
Helyum tüpleri : Kahverengi RAL 8008
Yanıcı gaz tüpleri : Kırmızı RAL 3020
Diğer gazlara ait tüpler : Gri RAL 7000

Medikal amaçlı kullanılan gaz tüplerinde ise yukarıdaki temel renklere ek olarak TS3402 standardında belirtilen işaretlemeler yapılmalıdır.

b) Yazı ile işaretleme :
Tüplerin boyun kısmına derinliğı 0,5 mm’yi geçmeyecek şekilde oyma yazı ile aşağıdaki bilgilerin yazılmış olması gerekir;

Tüp başının bir yanal yüzeyindeki işaretler

- Firmanın ticari ünvanı, kısa adı, adresi veya tescili markası,
- TS 11169’un işareti ve numarası,
- İmalat seri no,
- Isıl işlemi,
- Çeliğin akma sınırı ( N/mm2),
- En küçük et kalınlığı ( mm ),
- Tüpün boş kütlesi ( valf ve kapak hariç ) ( kg ),
- Muayene yapan firma veya kuruluşun tescili damgası,

Tüpün başının karşıt yanal yüzeyindeki işaretler


- Tüp sahibi firma adı veya markası,
- Tüp sahibi firmaya ait tüp numarası,
- Deney basıncı ( DB ) ( Bar ),
- Işletme basıncı ( İB ) ( Bar ),
- Tüp boş kütlesi ( kg ) ( valf ve kapak dahil ),
- Gazın cinsi,
- İlk muayene yapan firma veya kuruluşun tescilli markası,
- Sonraki muayeneleri yıl/ay,
- Muayene yapan firma veya kuruluşun tescilli damgası.

4. Sınai Gaz Tüplerinin Bakımı :

TS 1519’a göre imal edilmiş Dikişli Çelik Tüpler ve TS 11169’a göre imal edilmiş Dikişsiz çelik tüplerin periyodik test, muayene ve bakımları TS 7450 standardında belirtilmiştir. TS 7450 standardına uygun olarak muayene deney ve bakım işlemi, sadece Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından Yeterlilik Belgesi verilmiş dolum tesisleri bünyesindeki tüp test istasyonları tarafından gerçekleştirilebilir. Tüplerin test periyotları depoladığı gaz cinsine göre 5 veya 10 yıl olarak TS 7450’de belirtilmektedir.


a) Periyodik Kontrolün Amacı : TS 1519 ve TS 11169’a göre imal edilen tüplerin, dolumu yapılan gaz cinslerine göre bir kullanım süresi vardır. Bu süre sonunda tekrar tüpü kullanabilmek için TS 7450’de belirtilen kurallar dahilinde testten geçirilmesi gerekmektedir. Yetkili atölyenin kontrolleri yapıp ve bunu onaylamasıyla dolum için bu tüpler tekrar kullanılabilir. Hem kullanıcının ve hem de dolumu gerçekleştirilen firmanın can ve mal güvenliğini açısından TS 7450’ de belirtilen kullanım süreleri sonunda tüplerin testlerinin yapılması zorunludur.

b) Yüksek Basınçlı Tüplerin Bakımı : Tüplerin bakımı için TS 7450’de belirtilen farklı kontrol safhaları aşağıda özetlenmiştir.

1- Tüpler içerisinde gaz olup olmadığının kontrolü : Vananın açık olması kesinlikle tüp içerisinde gaz olmadığını ifade etmez, vana kirlenme ve/veya kilitlenme suretiyle kapalı olabilir. Tüpte gaz var ise, tespit edilip boşaltılmalıdır.

2- Tüp koruma başlığının ve vananın sökülmesi : Tüpün üzerindeki koruma başlığı çıkarıldıktan ve tüp içerisinde gaz olmadığından emin olduktan sonra, vana dönme momenti kontrollü torkmetre ile sökülür.


3- Tüp boynunda markalamış bilgilerin okunması ve tesbiti: İmalatçı firma tarafından yazılan bilgiler,
- İmalatçı adının,
- İmalatçı tarihinin,
- İmalatçıya ait tüp numarasının
- İşletme basıncı ( İB ) ve test basıncının ( TB ),
- Boş ağırlığının ( vana ve kapak dahil ), tespit edilmesi gerekmektedir.


Aşağıda belirtilen durumlarda tüpler hurdaya ayrılmak suretiyle imha edilirler.

- İmalatçı firması bilinmeyen,
- Ağırlığının belirli miktarı kaybeden,
- Tüp üzerindeki bilgilerde değişiklik yapılmış olan,
- Ağırlığı, test basıncı, tarihi, tüp numarası v.s.’den herhangi biri belirtilmeyen tüpler.

4- Tüpün Fiziksel kontrolü :

4-a Tüpün Dış Yüzey Muayenesi : Tüpün boyun ve gövde kısmı aşağıda belirtilen hususlar yönünden incelenir;
- Çarpma, çökme olup olmadığı,
- Tüp yüzeyinde derin çizik, ezik ve çatlak olup olmadığı,
- Metalde ve kaynakta (dikişli tüpler için) kopma olup olmadığı,
- Metal, ilavesinin olup olmadığı,
- Tüp ayak bağlantı yerinin çökmesi,
- Kalibrasyonlu bir kantar yardımı ile ağırlık ölçümü yapılarak tüp üzerinde yazılı dara bilgisi ile karşılaştırılması sureti ile genel korozyon tesbiti,
- Ultrasonik kalınlık ölçme cihazı vasıtası ile et kalınlığındaki değişimin tesbiti,
- Yangın izi belirtisinin bulunup bulunmadığının tespiti,
amacıyla ayrıntılı olarak muayeneden geçirilir. Yukarıda belirtilenlerden herhangi birinde veya birilerinde TS7450 standardında belirtilen şartları ve toleransları karşılayamayan tüpler, bir daha kullanılmayacak şekilde tahrip edilerek hurdaya ayrılır.

4-b Tüpün iç kısmının muayenesi : Özellikle dip kısmındaki korozyon izlerinin ve çatlakların meydana çıkarılması için tüpün iç kısmı fırçalandıktan sonra ayrıntılı olarak muayeneden geçirilir. Bu muayene sadece soğuk ışık lambası ile yapılabilir.


5- Hidrostatik test : Hidrostatik test, tüplerin tehlike yaratmadan kullanılabilmesi için, dolum basıncının 1,5 katı basınca tabi tutulması işlemidir. Standarda uygun olarak imal edilen ve işaretlemeleri yapılan tüp üzerinde tüplerin işletme ve test basınçları belirtilmiştir. İmalatçı firma bu standarda göre tüpleri imal eder. İsminden de, anlaşılacağı gibi hidrostatik test su ile yapılan testtir. Tüpün hava ve gaz ile ani basınçlandırılması sonucu tehlikeli boyutta patlamasının önüne geçebilmek için tüpün su ile doldurulması ve su basıncına tabi tutulması sureti ile gerçekleştirilir. Tüpün kopma ve deformasyona uğramadan, TS7450’de belirtilen esneme toleransları ile bu testten olumlu netice alması halinde, boyun kısmına damga basılır ve test tarihi yazılır.

6- Tüpün iç kısmının kurutulması: Tüp içerisindeki hidrostatik test suyunun boşaltılmasından sonra, daha sonradan oluşabilecek her türlü korozyonun önüne geçebilmek için, iç kısım Kuru Hava veya Azot ile kurutulur.

c) Çözünmüş gaz (Asetilen) tüplerinin bakımı : Asetilen tüpleri, imalat sırasında iç yapıya poröz madde konulmadan önce hidrostatik testten geçirilmiş olup, kullanımdaki tüplere hidrostatik test yapılamaz. İmalat ve dolum işlemlerindeki bu özel durumları nedeniyle sıkıştırılmış veya sıvılaştırılmış gazlardan farklı bir kontrol işleminden geçerler. Asetilen tüplerine yönelik periyodik muayene ve bakım yöntemleri, kabul kriterleri TS11791/ISO10462 standardında belirtilmiştir. Bu kontrol işlemleri aşağıda kısaca özetlenmiştir.


1- Vananın sökülmesi: Vana sökme işlemine başlamadan önce tüpün boş olduğundan emin olunmalıdır. İçerisinde gaz olan ancak vana arızası veya tıkanıklık nedeniyle boşaltılamayan tüpler için gerekirse TS11791/ISO10462 standardında tarif edilen aparat kullanılarak gazın emniyetle boşaltılması ve vananın sökülmesi sağlanmalıdır.

Uyarı : Asetilen tüpleri hiç bir suretle açık havada temizlenmez. Çünkü hava+asetilen karışımı bir anda alevlenebilir. Tüpün içerisindeki gaz boşaltılacağı zaman regülatör kullanılmalı ve çıkış basıncı 2 bar’ı geçmemelidir.

2- Gözenekli maddenin kontrolü: Derinlik göstergesi ile yapılan bu kontrol, gözenekli maddenin ezilmiş olduğundan emin olmamızı sağlar. Böylece dolum sırasında saf asetilen sıkışacağı boşluk yaratılmamış olur.

3- Dış kontrol: Tüpün içi gözenekli madde ile dolu olduğundan hidrostatik teste tabi tutulması mümkün değildir. Bunun için görsel kontrol ayrıntılı olarak yapılır. Aşağıdaki durumda bulunan tüpler hurdaya ayrılır:
- Yüzeyde ezikler olan,
- Markaları korozyona uğrayan,
- Kaçaklar bulunan (Özellikle kaynak işleminden geçmiş tüplerde),
- Açık ve belirgin biçimde markalaması bulunmayan (ağırlık, basınç, hacim, dara, v.s.)

Diğer işlemler sıkıştırılmış gazlarda uygulanan işlemlerin aynısıdır.

 
Basınçlı kaplar ve tüpler başlı başına tehlike kaynağıdır,bunları önlemek yine bizlere düşmektedir,/ ne olacak canım paslı ise, ezik ise / ben içindeki gaza bakarım demek doğru bir davranış değildir, böyle bir davranış biçimi insana değer vermeme örneğidir ve etik değildir,
Ülkemizde ve dünyada ne zaman insan kavramına değer verilir ise, işte o zaman tehlikeli durum ve davranışlar minimize edilmiş olur,
O zaman çalışma ortamları çalışanlar için güven verir duruma gelir, iş hayatında değer verilen çalışanın ne kadar başarılı olduğu hepimiz tarafından bilinmekte olduğu halde hep farklı davranış biçimi içerisinde algılanıp o şekilde çözüm üretilmeye çalışılmıştır,
Yalnız tüpler için standartlar getirmek çözüm değil, onları kullanan çalışanlar için hem sosyal , hem kültürel ve de ekonomik refah sağlamaz iseniz, tüpleri üreten de kullanan da mutsuz olacaktır,
Daha önceki yıllarda bir çok insan bu sebeplerden dolayı hayatlarını kaybettiler, insan çalışmaktan yorulmaz , iş yeri olumsuzlukları, kullanılan takım ve avadanlıkların uygunsuzluğu, mobbing vb kavramlardan yıkılır çalışanlar,
kazasız işler dilerim,
 
Bir gün bir kurumu denetlemeye gittin fabrikanın bir kısmı kapatılıp eşyalar çöp e atılmış bir kısmı da yakılıyor ve gördüğüm manzara ateşin içine tüp atılmaya çalışırken fark ettim ve duruma müdahale edip bir facia dan kurtulduk .
şimdi burda bunları yakın diyen amiri çağırdılar durumu anlattım hak verdi , ben orda olmasa idim yada başka birisi uyarmasa idi tüp patlar ve ordaki personel ölebilir . Bu konu üzerine kamu spotları yayınlanmalı iyi çalışmalar bu arada ata sporumuz olan ateşi izleyen 3 kişi daha vardı .
 
Üst