2016’da Çalışma Hayatını Neler Bekliyor?

2016’da çalışma hayatını neler bekliyor?
04 Ocak 2016
2016 yılında işçileri, memurları ve işverenleri etkileyecek önemli yasal düzenlemelerin yapılması bekleniyor. İşte çalışma hayatını değiştirecek hususların satır başları…

2015 yılı çalışma hayatı açısından pek parlak geçmedi. Ekonomide yaşanan derin kriz, reel sektörü fazlasıyla etkiledi ve işsizlik oranı genellikle çift hanelerde seyretti. Türkiye İstatistik Kurumu’nun son verilerine göre işsizlik oranı %10,3 iken genç işsizlik oranı ise %18,5 olarak gerçekleşti. Bunun yanı sıra Suriyeli göçmenlerin neden olduğu ucuz ve kayıt dışı işgücü de işsizlik üzerinde etkili oldu. Geçen senelerde olduğu gibi 2015’te de çalışan her üç kişiden biri kayıt dışı çalıştı. Ayrıca 2015 yılında getirilen prim ve vergi yapılandırmaları, işverenleri geleceğe dönük olarak borcunu ödememe şeklinde davranmaya itti. Bu da vergi ve prim tahsilatını olumsuz yönde etkiledi. Sonrasında 2015 yılında gerçekleşen iki genel seçim ile çalışma hayatına yönelik birçok vaat sıralandı. 2016 yılı bir bakıma bu vaatlerin yerine getirilmesinin beklendiği yıl olacak.

Asgari ücret arttı ama 1300 TL değil 1177 TL oldu
Genel seçimler öncesinde vaatler arasında şüphesiz en dikkat çekeni asgari ücretin arttırılmasıydı. 1 Kasım seçiminin galibi olan AKP asgari ücreti net 1300 TL yapacağını söylemişti ve Aralık ayı da bu tartışmalarla geçti. Nihayet 30 aralıkta net asgari ücretin 1300 TL olduğu açıklandı. Ama aslında ortada bir hesap kitap farklılığı vardı.
Daha önce köşemde asgari ücret artışında hükümetin asgari geçim indirimi hilesi yapabileceğini yazmıştım. Nitekim de böyle oldu. Çalışma Bakanı’nın açıkladığı 1300 TL’lik tutar asgari geçim indirimin dahil edilmesiyle elde edilen tutar. Yani gerçek asgari ücreti yansıtmıyor. Asgari geçim indirimi hariç tutulduğunda net asgari ücret 1177 lira 46 kuruş oluyor. Demek ki aslında net asgari ücret ne yazık ki 1300 TL olmadı. Eğer ki asgari ücretin net 1300 TL olmasından bahsediliyorsa asgari geçim indirimi dahil tutarın yaklaşık 1423 TL olması gerekirdi. Daha iyi anlaşılması için konuyu tabloyla da gösterelim.

İşverene devlet desteği mi?Asgari ücretteki artışın işverene getireceği yük tartışılan bir başka husustu. İşverenler bu yükün yeni teşviklerle azaltılmasını talep ediyorlardı. Nitekim Çalışma Bakanı tarafından yapılan açıklama işverenlere destek verileceği şeklinde oldu.Yapılan artış ile asgari ücretin işverene toplam maliyeti 1935,23 TL oldu. Bunun üzerine hükümet şayet %11 artış yapsaydı toplam maliyetin 1.660,28 TL olacağından hareketle aradaki farkın yani 274 TL’nin %40’ının (110 TL’nin) Hazine tarafından karşılanacağını açıkladı. Tabii bu açıklama yeterli değil. Bunun için önümüzdeki günlerde bir kanun çıkartılması gerekli.

Her işçi için destek yok

• Asgari ücret artış maliyetine %40’lık destek ne yazık ki tüm çalışanlar için uygulanmayacak. Yani desteğin kapsamı oldukça sınırlı. Bu sebeple asgari ücret artışının faturası işverene çıktı diyebiliriz. Şöyle ki:
• 2015 yılında SGK’ya net asgari ücreti 1000,54 TL ile 1300 TL arasında bildirilen işçiler için destek verilecek.
• Bir önceki yılın aynı aylarını esas almak şartıyla, işyerinde çalışan asgari ücretli sayısının %10 ilave artışına kadar destek sağlanacak.
• 1-9 arasında sigortalı çalıştıran işyerleri için de ilave asgari ücretli çalışan bir sigortalı daha istihdam etme avantajı getirilecek.

Borçlanma tutarları artacak

• 2016 yılında hizmet borçlanması yapacaklar asgari ücret artışından olumsuz etkilenecek.
• Çünkü daha fazla tutarda ödeme yapmaları gerekecek.

2016’da memur güvencesi kalkacak mı?

• 2016’da çalışanları en çok ilgilendiren konuların başında 657 sayılı kanunun değiştirilmesi geliyor.
• Yapılacak değişikliğin, memurların performans esasına göre değerlendirilmesine dayanacağı söyleniyor.
• Ancak ne yazık ki ülkemiz personel rejimi, performans sistemine pek hazır görünmüyor.
• Getirilecek yeni sistemin daha çok, memurun işten çıkartılmasını kolaylaştıracağı ve memurluk güvencesini ortadan kaldıracağı anlaşılıyor.
• Ayrıca 657’nin değişmesi bürokratların da kolayca görevden alınmasına kapı aralayacak.

Kıdem tazminatı fonu kurulacak

• Artık bir şekilde kıdem tazminatı fonu uygulamasına geçilmesi gerekiyor.
• Çünkü mevcut sistem işçiyi mağdur ve mahkemeleri fazlasıyla meşgul etmekte.
• Ancak burada, kurulacak sistemin işçilerin mevcut haklarını ve tazminat tutarlarını olumsuz etkilememesi gerekli.

Taşeronlaşma ve kadro sorunu

• Özellikle kamudaki taşeron işçi sorunu çözüm bekleyen ayrı bir sorun ve her seçim döneminde gündeme geliyor.
• Asıl işlerde çalışan taşeron işçilerin kadroya alınması vaadi bakalım gerçekleşecek mi?
• Ayrıca sözleşmeli personelin kadro talebine olumlu yanıt verilecek mi?

GSS primleri silinecek

• Önümüzdeki dönemde GSS prim borçlarının silinmesi gündemde.
• Bu durum primini zamanında ödeyenleri olumsuz etkileyecek.
• İşsizleri cezalandırma aracına dönüşen GSS ve gelir testi uygulamaları kaldırılmalı.

Kadın çalışanlara müjde gelecek

• 2016’da çalışanların doğuma bağlı izin ve haklarını güçlendirmek üzere değişiklikler yapılması planlanıyor.
• Çalışan kadınlara doğuma bağlı olarak ilk çocukta 2 ay, ikinci çocukta 4 ay, üçüncü ve üzeri çocukta 6 ay yarı zamanlı ve tam ücretli çalışma hakkı tanınacak.
• Ancak bu düzenlemelerin kadın istihdamını ve tercihini olumsuz yönde etkilemesi kaçınılmaz.