Oksi-gaz ekipmanları ile yapılan uygulamalarda yanıcı ve patlayıcı gazlar ile çalışıldığı için güvenlik açısından alev geri tepme emniyet tertibatlarının kullanılması önemsenmesi gereken bir noktadır.
Oksi-gaz ekipmanları ile yapılan kesme, tavlama, lehimleme ve kaynak uygulamalarında alevin geri tepmesinin nedenleri :
> Anlık gaz basınç değişimleri
> Ekipmanların hatalı kullanılması
> Ekipman bağlantılarının gevşek olması
> Lüle ağzının kirlenmesi veya çapakla tıkanması
> Enjektör sistemine uygun olmayan yanıcı gaz ile çalışılması
> Uygulama sonucunda ısıya maruz kalan gaz ekipmanının aşırı ısınması
> Oksijen ve yanıcı gaz hortumlarının hortum rakorlarına ters bağlanması vb.
Alevin geri tepmesi durumunda hamlaç kısmında, hortumlarda, regülatörlerde ve tüplerde ağır hasarlar meydana gelebilir. Bunun sonucu olarak da maddi ve manevi kayıplar yaşanabilir.
Oksi-gaz ekipmanlarında tehlike oluşturan 4 durum mevcuttur. Bunlar :
Ters akış :Oksijenin yanıcı gaz tarafına karışması veya yanıcı gazın oksijen tarafına karışması.
Alevin anlık geri tepmesi :Alevin, hamlaç içerisine anlık bir şekilde girmesiyle patlaması ve sönmesi.
Alevin geriye gitmesi : Ekipman içerisinde alevin tüplere doğru yanarak ilerlemesi ve tüplere patlatması.
Yanmanın sürekli geride devam etmesi : Gaz ekipmanı içerisinde alevin herhangi bir bölgede sürekli yanarak o bölgede patlaması.
6331 sayılı iş güvenlik kanunu çerçevesinde denetlenen tüm üretim tesislerinin oksi-gaz sistemlerinde alev geri tepme emniyet tertibatları kullanmaları zorunludur.
Alev geri tepme emniyet tertipatları yaygın kullanım olarak regülatörlerde 3, hamlaç gaz girişlerinde 2 emniyet noktası bulunmaktadır.
Regülatör için Alev Geri Tepme Emniyet Tertibatı kısımları :
Hamlaç Arkası Alev Geri Tepme Emniyet Tertibatı kısımları : Çek Valf ve Alev Tutucu Krom Nikel Sinterli Filitre
Hamlaç Arkası gaz girşi alev geri tepme emniyet tertibatlarında termik valf bulunmamaktadır.
Alev Geri Tepme Nasıl Çalışır ?
A) Normal Çalışma
Regülatörden gelen gaz; çek valf yayını iter, alev tutucu filtreden geçerek hortuma gaz akışını sağlar.
B) Ters Akış
Normal gaz akışı var iken herhangi bir sebepten dolayı ters yönlü bir gaz akışı olduğunda (örneğin; hamlaç lülesinin ağzının kirlenmesi veya çapakla tıkanması vb.) çek valf kapanarak tüplere doğru gazın akışına engel olur.
C) Alev Geri Tepme Emniyet Tertibatında Termik Valfin Çalışması
(C1) Regülatörden gaz akışı gerçekleşirken herhangi bir sebepten dolayı, hortum içerisinde alevlenme olduğunda; alev, filitreye kadar gelir ve filtreden geçiş olmaz fakat tehlikeli yanma olayı devam eder. Termik valfi tutan lehim bağlantısı ısı etkisiyle zayıflayarak lehim çözülür. (Anlık alev geri tepmelerde termik valf devreye girmez.)
(C2) Lehim bağlantısının çözülmesiyle birlikte termik valfteki sıkıştırılmış yay mekanizmayı iterek her iki yönde de gaz akışını keser. Böyle bir durumda alev geri tepme emniyet tertibatı değiştirilir.
Kaynak :
Oksi-gaz ekipmanları ile yapılan kesme, tavlama, lehimleme ve kaynak uygulamalarında alevin geri tepmesinin nedenleri :
> Anlık gaz basınç değişimleri
> Ekipmanların hatalı kullanılması
> Ekipman bağlantılarının gevşek olması
> Lüle ağzının kirlenmesi veya çapakla tıkanması
> Enjektör sistemine uygun olmayan yanıcı gaz ile çalışılması
> Uygulama sonucunda ısıya maruz kalan gaz ekipmanının aşırı ısınması
> Oksijen ve yanıcı gaz hortumlarının hortum rakorlarına ters bağlanması vb.
Alevin geri tepmesi durumunda hamlaç kısmında, hortumlarda, regülatörlerde ve tüplerde ağır hasarlar meydana gelebilir. Bunun sonucu olarak da maddi ve manevi kayıplar yaşanabilir.
Oksi-gaz ekipmanlarında tehlike oluşturan 4 durum mevcuttur. Bunlar :
Ters akış :Oksijenin yanıcı gaz tarafına karışması veya yanıcı gazın oksijen tarafına karışması.
Alevin anlık geri tepmesi :Alevin, hamlaç içerisine anlık bir şekilde girmesiyle patlaması ve sönmesi.
Alevin geriye gitmesi : Ekipman içerisinde alevin tüplere doğru yanarak ilerlemesi ve tüplere patlatması.
Yanmanın sürekli geride devam etmesi : Gaz ekipmanı içerisinde alevin herhangi bir bölgede sürekli yanarak o bölgede patlaması.
6331 sayılı iş güvenlik kanunu çerçevesinde denetlenen tüm üretim tesislerinin oksi-gaz sistemlerinde alev geri tepme emniyet tertibatları kullanmaları zorunludur.
Alev geri tepme emniyet tertipatları yaygın kullanım olarak regülatörlerde 3, hamlaç gaz girişlerinde 2 emniyet noktası bulunmaktadır.
Regülatör için Alev Geri Tepme Emniyet Tertibatı kısımları :
Hamlaç Arkası Alev Geri Tepme Emniyet Tertibatı kısımları : Çek Valf ve Alev Tutucu Krom Nikel Sinterli Filitre
Hamlaç Arkası gaz girşi alev geri tepme emniyet tertibatlarında termik valf bulunmamaktadır.
Alev Geri Tepme Nasıl Çalışır ?
A) Normal Çalışma
Regülatörden gelen gaz; çek valf yayını iter, alev tutucu filtreden geçerek hortuma gaz akışını sağlar.
B) Ters Akış
Normal gaz akışı var iken herhangi bir sebepten dolayı ters yönlü bir gaz akışı olduğunda (örneğin; hamlaç lülesinin ağzının kirlenmesi veya çapakla tıkanması vb.) çek valf kapanarak tüplere doğru gazın akışına engel olur.
C) Alev Geri Tepme Emniyet Tertibatında Termik Valfin Çalışması
(C1) Regülatörden gaz akışı gerçekleşirken herhangi bir sebepten dolayı, hortum içerisinde alevlenme olduğunda; alev, filitreye kadar gelir ve filtreden geçiş olmaz fakat tehlikeli yanma olayı devam eder. Termik valfi tutan lehim bağlantısı ısı etkisiyle zayıflayarak lehim çözülür. (Anlık alev geri tepmelerde termik valf devreye girmez.)
(C2) Lehim bağlantısının çözülmesiyle birlikte termik valfteki sıkıştırılmış yay mekanizmayı iterek her iki yönde de gaz akışını keser. Böyle bir durumda alev geri tepme emniyet tertibatı değiştirilir.
Kaynak :