- #1
Konu Sahibi
ÇAĞIN GİZLENEN SALGINI! “Meslek Hastalıkları”
Sanayileşme ve ekonomideki hızlı gelişim bazı alanlarda iş kazalarını da beraberinde getirdi. Kişilerin çalıştıkları alanlarda ki mesleksel riskler, meslek hastalıklarının ne kadar önemli olduğunu, konu ile ilgili ülkemiz verilerinin ve izlenecek sürecin eksikliklerini gözler önüne sermiş oldu.
Çalışanların bedenen veya ruhen zarar görmesi şeklinde tanımlanan meslek hastalıkları, esasında iş kazaları kadar ülkemizde ele alınması gereken bir husus. Nasıl ki iş kazalarının bildirimi TCK 280. Maddesi ve ülkemiz mevzuatlarınca bildirilmesi zorunlu adli işlemler ise meslek hastalıklarının da bildirimi o derece adli bir olaydır.
Fakat SGK verileri bu konuda çok yeterli değil. İzlenecek süreç ile ilgili kimsenin bilgisi yok!
Meslek hastalıkları nedir? Nasıl teşhis edilir? Nereye ve kime başvuru yapılır? Kesin sonucu ne kadar zaman içerisinde kimler verir? Bunlar kafalarda soru işaretleri…
İş kazaları ve meslek hastalıkları bildirimlerine hukuki olgudan bakıldığında mutlaka adli vakaya çevrilmeleri gerektiği, sonucunda oluşabilecek ölümlü vakalarda otopsi ve olay seyrinin balık kılçığı yöntemine göre sentezlenmesi gerekmekte.
Meslek hastalıkları tanı ve süreci
Meslek hastalıkları çağın gizlenen bir salgınıdır. Bu öyle bir salgındır ki her yıl tüm dünyada 2 milyondan fazla, her gün 5500, hatta her dakika 4 kişinin ölümüne neden olan bir salgındır. Yine bu öyle bir salgındır ki bu alanın profesyonellerinin hemen tümünde yıllardır kafa karışıklığı yaratılan bir salgındır. Peki, gerçekten de dünyada yılda 160 milyon meslek hastalığı/işle ilgili hastalık tanısı konuluyor mu? Kesinlikle hayır! Bu rakam sadece bir tahmindir. Yılda 160 milyon meslek hastalığı rakamının ILO ve WHO tarafından yıllardır tekrarlanıyor olması dünya nüfusunun 15-64 yaş arası aktif çalışan kesiminde %0.4-12 meslek hastalığı bekleme oranına göre yapılan bir tahmindir. Somut, saptanan-tanı konulan meslek hastalığı sayısı değildir.(TÜSAD, İ.SORGUN,2013)
Meslek Hastalığı Tanısı Konulması İçin Gerekenler
• Hastalıkla çalışmanın veya çalışma ortamının arasında zorunlu nedensellik bağı olması,
• Kişinin SGK’lı olması,
• Hastalığın;
− Meslek hastalığı listesinde yer alması,
− Kişinin ilgili hastalık maruziyet değerinin üstünde maruziyeti olması,
− Hastalığın yükümlülük süresi içinde çıkması,
− Meslek hastalığının yetkili hastanelerde hekim raporuyla belirlenmesi,
• Kurum Sağlık Kurulu tarafından onaylanması,
− Aynı şartlar altında deneysel olarak meydana getirilebilen hastalıklar olması.
(İstisnalar; SGK YSK listede olmayan bir hastalığı inceleyip meslek hastalığı kabul edebilir, maruziyet değerleri vakaya göre değiştirebilir.)
Meslek Hastalığı Ön Tanı Süreci
Meslek hastalığına yakalanıldığına dair işyeri hekimi veya sağlık hizmeti sunucuları ön tanı koyabilir.
Ön Tanı Sonrası Meslek Hastalığı
Ön kanı koyulduğu takdirde 6331 sayılı İş sağlığı ve güvenliği kanuna göre işveren, bu durumu Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularına sevk etmekle yükümlüdür. (3 işgünü içerisinde)
Meslek Hastalığı Kesin Tanı Süreci
5510 sayılı kanuna göre Sigortalının çalıştığı işten dolayı meslek hastalığına yakalanması;
• S.B meslek hastalıkları hastaneleri
• Eğitim ve araştırma Hastaneleri
• Devlet üniversite Hastaneleri tarafından düzenlenecek sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmektedir.
Hangi Hastalıklar Meslek Hastalığıdır?
• Hangi hastalıkların meslek hastalığı sayılacağı Meslek Hastalıkları Listesine göre tespit ve tayin edilir.
• Bir hastalığın Meslek Hastalığı sayılabilmesi için o hastalığın yükümlülük süresi içerisinde meydana gelmiş olması gerekmektedir.
• Yükümlülük Süresi; Sigortalının meslek hastalığına sebep olan işinden fiilen ayrıldığı tarih ile meslek hastalığının meydana çıktığı tarih arasında geçen en uzun süreyi ifade eder.
• Bazı durumlarda ise hastalığın meslek hastalığı olduğunun tespiti için kişinin o işte belirli bir süre hastalık yapıcı etkenlere maruz kalması gerekmektedir.
• Maruziyet Süresi; Sigorta mevzuatının bir hastalığı meslek hastalığı olarak kabul etmesi için gerekli olan asgari etkilenme süresini ifade eder.
Önemli Not: Yönetmelikte tespit edilmiş olan hastalıklar dışında herhangi bir hastalığın meslek hastalığı sayılıp sayılmayacağına, Yüksek Sağlık Kurulu karar verir. Ayrıca Yüksek Sağlık Kurulu yükümlülük süresini uzatabilir ve maruziyet süresini de kısaltabilir.)
Sonuç
İş yerlerinde meslek hastalıklarının önüne geçebilmek için 1.-2.-3. basamak dahil tüm sağlık tesislerinde “meslek hastalıkları tıbbi tanı koyma sistemini” oluşturmaktır. Bunun da sağlanması için üniversite ve eğitim araştırma hastanelerinde hekimlerin şüphede kaldıkları vakaları yönlendirebilecekleri meslek hastalıkları kliniklerinin açılmasının sağlanması gerekmektedir. Bildirimler direk olarak işyeri hekimleri ve iş güvenliği uzmanlarınca yasal mevzuatlar çerçevesinde bağımsızca yapılmalıdır.
Y.Müh.Engin KONYALIGİL
Sanayileşme ve ekonomideki hızlı gelişim bazı alanlarda iş kazalarını da beraberinde getirdi. Kişilerin çalıştıkları alanlarda ki mesleksel riskler, meslek hastalıklarının ne kadar önemli olduğunu, konu ile ilgili ülkemiz verilerinin ve izlenecek sürecin eksikliklerini gözler önüne sermiş oldu.
Çalışanların bedenen veya ruhen zarar görmesi şeklinde tanımlanan meslek hastalıkları, esasında iş kazaları kadar ülkemizde ele alınması gereken bir husus. Nasıl ki iş kazalarının bildirimi TCK 280. Maddesi ve ülkemiz mevzuatlarınca bildirilmesi zorunlu adli işlemler ise meslek hastalıklarının da bildirimi o derece adli bir olaydır.
Fakat SGK verileri bu konuda çok yeterli değil. İzlenecek süreç ile ilgili kimsenin bilgisi yok!
Meslek hastalıkları nedir? Nasıl teşhis edilir? Nereye ve kime başvuru yapılır? Kesin sonucu ne kadar zaman içerisinde kimler verir? Bunlar kafalarda soru işaretleri…
İş kazaları ve meslek hastalıkları bildirimlerine hukuki olgudan bakıldığında mutlaka adli vakaya çevrilmeleri gerektiği, sonucunda oluşabilecek ölümlü vakalarda otopsi ve olay seyrinin balık kılçığı yöntemine göre sentezlenmesi gerekmekte.
Meslek hastalıkları tanı ve süreci
Meslek hastalıkları çağın gizlenen bir salgınıdır. Bu öyle bir salgındır ki her yıl tüm dünyada 2 milyondan fazla, her gün 5500, hatta her dakika 4 kişinin ölümüne neden olan bir salgındır. Yine bu öyle bir salgındır ki bu alanın profesyonellerinin hemen tümünde yıllardır kafa karışıklığı yaratılan bir salgındır. Peki, gerçekten de dünyada yılda 160 milyon meslek hastalığı/işle ilgili hastalık tanısı konuluyor mu? Kesinlikle hayır! Bu rakam sadece bir tahmindir. Yılda 160 milyon meslek hastalığı rakamının ILO ve WHO tarafından yıllardır tekrarlanıyor olması dünya nüfusunun 15-64 yaş arası aktif çalışan kesiminde %0.4-12 meslek hastalığı bekleme oranına göre yapılan bir tahmindir. Somut, saptanan-tanı konulan meslek hastalığı sayısı değildir.(TÜSAD, İ.SORGUN,2013)
Meslek Hastalığı Tanısı Konulması İçin Gerekenler
• Hastalıkla çalışmanın veya çalışma ortamının arasında zorunlu nedensellik bağı olması,
• Kişinin SGK’lı olması,
• Hastalığın;
− Meslek hastalığı listesinde yer alması,
− Kişinin ilgili hastalık maruziyet değerinin üstünde maruziyeti olması,
− Hastalığın yükümlülük süresi içinde çıkması,
− Meslek hastalığının yetkili hastanelerde hekim raporuyla belirlenmesi,
• Kurum Sağlık Kurulu tarafından onaylanması,
− Aynı şartlar altında deneysel olarak meydana getirilebilen hastalıklar olması.
(İstisnalar; SGK YSK listede olmayan bir hastalığı inceleyip meslek hastalığı kabul edebilir, maruziyet değerleri vakaya göre değiştirebilir.)
Meslek Hastalığı Ön Tanı Süreci
Meslek hastalığına yakalanıldığına dair işyeri hekimi veya sağlık hizmeti sunucuları ön tanı koyabilir.
Ön Tanı Sonrası Meslek Hastalığı
Ön kanı koyulduğu takdirde 6331 sayılı İş sağlığı ve güvenliği kanuna göre işveren, bu durumu Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularına sevk etmekle yükümlüdür. (3 işgünü içerisinde)
Meslek Hastalığı Kesin Tanı Süreci
5510 sayılı kanuna göre Sigortalının çalıştığı işten dolayı meslek hastalığına yakalanması;
• S.B meslek hastalıkları hastaneleri
• Eğitim ve araştırma Hastaneleri
• Devlet üniversite Hastaneleri tarafından düzenlenecek sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmektedir.
Hangi Hastalıklar Meslek Hastalığıdır?
• Hangi hastalıkların meslek hastalığı sayılacağı Meslek Hastalıkları Listesine göre tespit ve tayin edilir.
• Bir hastalığın Meslek Hastalığı sayılabilmesi için o hastalığın yükümlülük süresi içerisinde meydana gelmiş olması gerekmektedir.
• Yükümlülük Süresi; Sigortalının meslek hastalığına sebep olan işinden fiilen ayrıldığı tarih ile meslek hastalığının meydana çıktığı tarih arasında geçen en uzun süreyi ifade eder.
• Bazı durumlarda ise hastalığın meslek hastalığı olduğunun tespiti için kişinin o işte belirli bir süre hastalık yapıcı etkenlere maruz kalması gerekmektedir.
• Maruziyet Süresi; Sigorta mevzuatının bir hastalığı meslek hastalığı olarak kabul etmesi için gerekli olan asgari etkilenme süresini ifade eder.
Önemli Not: Yönetmelikte tespit edilmiş olan hastalıklar dışında herhangi bir hastalığın meslek hastalığı sayılıp sayılmayacağına, Yüksek Sağlık Kurulu karar verir. Ayrıca Yüksek Sağlık Kurulu yükümlülük süresini uzatabilir ve maruziyet süresini de kısaltabilir.)
Sonuç
İş yerlerinde meslek hastalıklarının önüne geçebilmek için 1.-2.-3. basamak dahil tüm sağlık tesislerinde “meslek hastalıkları tıbbi tanı koyma sistemini” oluşturmaktır. Bunun da sağlanması için üniversite ve eğitim araştırma hastanelerinde hekimlerin şüphede kaldıkları vakaları yönlendirebilecekleri meslek hastalıkları kliniklerinin açılmasının sağlanması gerekmektedir. Bildirimler direk olarak işyeri hekimleri ve iş güvenliği uzmanlarınca yasal mevzuatlar çerçevesinde bağımsızca yapılmalıdır.
Y.Müh.Engin KONYALIGİL