EU COMAH Direktifinin Uyumlaştırılmış Hali Olan Bekra Yönetmeliği Kapsamında Yapılması Gereken Çalışmalar ve Hatalar

chemeng · 1 Şubat 2019

Bekra Yönetmeliği Kapsamında Yapılanması Gereken Çalışmalar;

1. Bildirim ve İşyeri Seviye Tespiti

Bekra yönetmeliği kapsamında olan işyerlerinin öncelikle seviyesinin tespiti yapılır. Seviye tespiti için işyerlerinin Ek-1 Bölüm 1'de verilen Tehlikeli Maddelerin Zararlılık Kategorileri ve Bölüm 2'de verilen Adlandırılmış Tehlikeli Maddeler Tablolarının kullanarak bulundurdukları maddeler ile depolayabilecekleri en yüksek miktarları bakanlığın ilgili sistemine girmeleri sonucu beyan ederler. Buna Bekra Bildirimi denir. Sistem giriş sonrası işyerinin seviyesini verir. Yönetmeliğe göre sonuç kapsam dışı, alt seviye veya üst seviye olarak çıkar. Ayrıca, girmeden önce, tek bir tehlikeli madde varsa doğrudan tabloların sütun 1 kısmından tehlikeli maddenin güvenlik bilgi formundan okunan zararlılık ifadesiyle sütun 2 veya 3 eşleştirilerek veya tehlikeli maddenin ismi adlandırılmış tehlikeli maddeler tablosunda varsa doğrudan sütun 1, sütun 2 veya 3 ile eşleştirilebilir. Sütun 2'nin altındaysa kapsam dışı, sütun 2'deki değer ile sütun 3'deki değer arasındaysa alt seviye, sütun 3'deki değerde veya üstündeyse üst seviye kuruluştur. Birden fazla ise toplama işlemi yapılır. Her bir maddenin miktarı önce sütun 2'deki değere bölünür ve çıkan sayı toplanır eğer 1'in altındaysa kapsam dışı, 1'in üstündeyse alt seviyedir. Ancak, Alt seviye çıktıysa sağlama için yine her bir maddenin miktarı sütun 3'de karşılık gelen değere bölünür ve sonuçlar toplanır. Eğer 1'in altındaysa kuruluşun alt seviye olduğu kesinleşir. Eğer 1'in üstündeyse kuruluş üst seviyedir. Eğer tehlikeli madde değerleri karşılık gelen sütun 2 değerinden yüksekse toplama işlemi doğrudan üst seviye için yapılır.

Burada yapılan hata tehlikeli madde miktarının tespiti veya düşük gösterilmesiyle ilgilidir. Sonuç itibariyle Bekra yönetmeliği kapsamında yükümlülükler değişmektedir. İşyeri kapsam dışı eya alt seviye çıkarılabilmektedir. Bu durumda katasrofik sonuçlara karşı hazırlık sekteye uğramaktadır. Bu hatay sonucu birçok kaza meydana gelmektedir.

2. Bekra yükümlülükleri

Alt seviye ve üst seviye kuruluşlar için ortak yükümlülükler:

Bildirim
Risk Değerlendirmesi
Büyük Kaza Önleme Politikası - BKÖP
Domino Etkisi: Bilgi Alışverişi
Büyük Bir Kaza Durumunda Yükümlülükler: Eylem, İletişim ve Raporlama

Üst seviye kuruluşlar için yükümlülükler:

Güvenlik Raporu
Güvenlik Yönetim Sistemi
Dahili Acil Durum Planı: Hazırlanması, Gözden Geçirilmesi ve Güncellenmesi
Harici Acil Durum Planının Hazırlanması için Bilgi Paylaşımı
Halkın Bilgilendirilmesi

Tüm kuruluşlar için önerilen yapı:

Büyük Kazaların Önlenmesi Politika Belgesi (200-250 sayfa)
Kantitatif Risk Değerlendirmesi (Çok tekniktir; PHA, HAZOP, LOPA, Senaryolar, PRA, FTA, Bowtie, Modelleme ve Simulasyon, Detay analizler (üçlü Kombinasyon), Sonuç ve Değerlendirme, Revizyon Listesi)
Dahili Acil Durum Planı (Çok özel bir çalışmadır; proses endüstrisi temelinde kapsamlı acil durum ve kriz yönetimi, 150-200 sayfa)
Proses Güvenliği Yönetim Sistemi (mevzuatta güvenlik yönetim sistemi olarak geçer ancak proses bazlı özel ve teknik bir sistemdir; değişim yönetimi, proses yönetimi, risk yönetimi, acil durum ve kriz yönetimi, RCM, RBI, proses denetimi, raporlama vs adımlarından oluşur ve 4 seviyede hiyerarşik bir yapıyla dokümantasyonu ve uygulamayı içerir. PUKÖ döngüsüne dayanır.)
Güvenlik Raporu (200-300 sayfa, PGYS raporlama maddesi kapsamındadır, proses yönetimine dayalı çok teknik bir rapordur)
Saha Kullanım Planı (mevzuatımızda yok, ancak önemli bir çalışmadır, 100-150 sayfa)

Sahada yapılan uygulamalarda tespit ettiğimiz hatalar;
1. BKÖP
BKÖP tebliği ve gereklilikleri kapsamında hazırlanmayan eksik, yetersiz ve hatalı belge

-BKÖP belgesi, kuruluşun GYS’si hakkında bilgi veren belgedir. Belge yazılı olmalıdır ve işletmecinin uygun bir GYS kurduğunu göstermek için yeterli ayrıntı içermelidir.

-BKÖP geliştirilmesi yükümlülüğü hem Alt ve hem Üst Seviyeli Kuruluş İşletmecileri için geçerlidir. Alt seviye kuruluş işletmecisinin BKÖP belgesini, talep edildiğinde Yİ’lere sunması ve BEKRA Bildirim Sistemine yüklemesi gereklidir. Üst Seviyeli Kuruluş İşletmecileri ise Güvenlik Raporunda BKÖP’ün yürürlükte olduğunu göstermelidir.

-BKÖP belgesinde belirtilen gereksinimler, işletmeci tarafından sunulan büyük kaza tehlikeleri ile orantılı olmalıdır. İşletmeci tüm amaçlarını ve büyük kaza tehlikelerinin kontrolü ile ilgili ilkelerini bu raporda belirtmelidir.

-BKÖP belgesi; uygun araç, yapı ve yönetim sistemleri ile insan ve çevre için yüksek bir koruma düzeyini garanti edecek şekilde tasarlanmalıdır.

2. Kantitatif Risk Değerlendirmesi

Genelde hatalı, eksik ve gerekliliklere uymayan çalışmalar yapılmaktadır.

Yönetmelik kapsamındaki alt ve üst seviyeli kuruluşlarda büyük endüstriyel kaza tehlikelerinin belirlenmesi ve bu tehlikelerden kaynaklanacak risklerin değerlendirilmesi amacıyla kantitatif metotlarla risk değerlendirmesi yapılır.

Kantitatif risk değerlendirmesinde, büyük kazaya yol açabilecek tehlikeler ve aşağıda belirtilen hususlar dikkate alınır:

a) Tehlikeli kimyasalların sınıflandırılması, bu kimyasalların miktarları ve karşılıklı etkileşimleri.

b) Kimyasal maruziyetin insan ve/veya çevre açısından değerlendirilmesi.

c) Patlayıcı ortamlar ve bu ortamların kalıcılığı, patlayıcı ortam sınıflandırması ve bu alanlarda kullanılacak ekipmanların uygunluğu.

ç) Proses içerisindeki tehlikeli ekipmanların belirlenmesi ve gruplandırılması.

d) Proses tehlikeleri ile proses ekipmanlarının ve/veya enstrümanlarının karşılıklı etkileşimleri.

e) Proses enstrümanlarının ve acil durum kapatma sistemlerinin güvenilirlik değerlendirmesi ve sertifikasyonu.

f) Bakım ve onarım işlerinde güvenilirlik verisi.

g) Güvenilirlik merkezli gerçekleştirilecek bakım ve risk temelli kontrol yöntemleri.

ğ) Büyük kaza senaryolarının kök neden ve sonuç analizi.

h) Geçmişte yaşanan kazalar ve bu kazaların nicel tekrarlanma olasılıkları.

ı) İnsan hataları ve güvenilirlik analizi.

İşletmeci, kantitatif risk değerlendirmesinde kullandığı güvenilirlik verisi ile büyük kaza senaryolarında kullandığı olasılık verilerini, bakım kayıtları, kaza analizleri veya enstrümantasyon güvenlik sertifikasyonu gibi hangi veri bankalarından aldığı konusunda ayrıntılı bilgi verir.

Üst seviyeli kuruluşun işletmecisi, hazırlanan risk değerlendirme belgelerini güvenlik raporuyla birlikte dijital ortamda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına gönderir.

Mümkün olan en yüksek önlem seviyesi

İşletmeci, kantitatif risk değerlendirmesine göre belirlediği tehlikeli ekipmanlar için senaryo edilen her bir büyük kazanın her türlü sonucunun meydana gelme frekansını 1x10-4/yıl seviyesine veya bu seviyeden daha küçük bir seviyeye indirmek zorundadır.

chemeng · 2 Şubat 2019

3. Dahili Acil Durum Planı

Sahada hazırlanan DADP'lerde eksik, hatalı ve yetersizdir.

Dâhili acil durum planında yer alacak bilgiler

Acil durum prosedürlerini belirlemeye yetkili kişiler ile tesisteki acil durumların etkilerini azaltıcı/düzeltici faaliyetlerden sorumlu olan ve koordine eden kişilerin isim ya da unvanları.
Harici acil durum planından sorumlu yetkililer ile irtibat kurulmasından sorumlu kişinin isim ya da unvanı.
Büyük bir kazaya yol açabilecek derecede öneme haiz, öngörülebilen koşullar veya olaylar için, koşulları veya durumları kontrol etmek ve bunların sonuçlarını en aza indirmek amacıyla, yürütülecek faaliyetlerin güvenlik ekipmanı ve mevcut kaynakları da içeren tanımı.
Acil durum uyarılarının nasıl verileceğini ve bir uyarı durumunda, tesisteki kişilerin yapması gerekenleri de kapsayan ve bu kişilerin maruz kalabileceği risklerin azaltılmasına yönelik düzenlemeler.
Harici acil durum planını hazırlamaktan sorumlu yetkililere, kaza ile ilgili erken uyarı ve bu uyarıda verilmesi gerekli bilginin içeriği ve gelişmelere bağlı olarak elde edilen daha detaylı bilginin iletilmesi için yapılacak gerekli düzenlemeler.
Tesisteki personelin, acil durumlarda yapması gereken görevleri konusunda eğitimleri ve bu eğitimlerin gerektiğinde acil servis hizmetleriyle koordine edilmesi için gerekli düzenlemeler.
Acil durumların tesis dışı etkilerini azaltıcı/düzeltici faaliyetler için sağlanacak yardımlara ilişkin düzenlemeler.

4. Proses Güvenliği Yönetim Sistemi (mevzuattaki adıyla güvenlik yönetim sistemi)

Sahada genelde ISO 9001 kalite yönetim sistemi dokümantasyonu bir iki eklemeyle güvenlik yönetim sistemi olarak düzenlenmektedir. Düzenlenen dokümantasyon uygun değildir.

Proses güvenliği yönetim sistemi yapısı (genel)

1. Giriş

Tanımlar
Şartlar ve mevzuata/Standart uyumluluk
Yönetim sorumluluğu ve taahhüdü
Proses yönetimi politikası (BKÖP)
Dokümantasyon yönetimi
Kayıtların yönetimi
Eğitim
Bakım (RCM)
Proses yönetimi (işletme, operasyon, tasarım yönetimi, operasyon yönetimi)
Risk yönetimi
Acil durum ve kriz yönetim planı
Denetleme (RBI ve proses denetimi)
Uygunsuzlukların yönetimi
Tetkik
Saha kullanım planı
Performans yönetimi
Yönetim komitesi, inceleme ve değerlendirme
Kazalardan öğrenme
Kamunun bilgilendirilmesi
Gelecek

5. Güvenlik Raporu

Sahada hatalı, eksik, uygunsuz güvenlik raporları mevcut veya hiç yoktur.
Sahada güvenlik raporu olarak hazırlanan dokümanlar genel bir raporlama anlayışını içermektedir. Güvenlik raporu çok teknik olup mevzuat gerekleri, standartlar ile işletmenin teknik dokümantasyonu ile proses güvenliği yönetim sistemi dokümantasyonuna dayanır.

1. Büyük kazaların önlenmesi ile ilgili olarak kuruluşun yönetim sistemi ve organizasyonu hakkında bilgi:
1.1. Bu bilgi Ek-3'te belirtilen unsurları kapsayacaktır.

2. Kuruluşun çevresi hakkında bilgi:
2.1. Kuruluşun yerleştiği alan ve çevresinin coğrafi konumu, meteorolojik, jeolojik, hidrografik koşulları ve gerektiğinde geçmişi de dahil olmak üzere kuruluşun tanıtılması,
2.2. Kuruluşun büyük bir kaza tehdidi ortaya koyabilecek olan tesislerinin ve diğer faaliyetlerinin tanımlanması,
2.3. Büyük bir kazanın meydana gelebileceği alanların açıklanması.

3. Tesisin tanıtımı:
3.1. Önerilen önleyici tedbirlerle birlikte kuruluşun, güvenlik, büyük kaza risk kaynakları ve büyük bir kazanın meydana gelmesine yol açabilecek koşullar bakımından önemli olan kısımlarının ana faaliyetlerine ve ürünlerine ilişkin açıklama,
3.2. Proseslerin, özellikle işletim yöntemlerinin açıklanması,
3.3. Tehlikeli maddelerin tanımlanması,
3.3.1. Tehlikeli maddelerin envanteri;
a) Tehlikeli maddelerin kimyasal ismine, CAS numarasına ve IUPAC adlandırma sistemine göre tanımlanması,
b) Tehlikeli maddelerin bulunan veya bulunması muhtemel en yüksek miktarı.
3.3.2. Tehlikeli maddelerin fiziki, kimyasal, toksikolojik özellikleri ve insan ve çevre üzerinde hem anında hem de daha sonra ortaya çıkabilecek etkileri,
3.3.3. Tehlikeli maddelerin normal kullanım şartlarında veya öngörülebilen kaza koşulları altında fiziksel ve kimyasal davranışı.

4. Kaza risklerinin analizi ve önleme yöntemlerinin tanımlanması:
4.1. Muhtemel büyük kaza senaryolarının ve bunların olabilirliğinin veya bunların meydana gelebileceği koşulların, bu senaryolardan her birini tetikleyebilecek olayların, tesis içinde veya dışındaki nedenlerinin bir özeti ile birlikte, detaylı biçimde açıklanması,
4.2. Yönetmeliğin 17 ve 21 inci maddeleri göz önünde bulundurularak, kuruluştan kaynaklanabilecek büyük kazalardan etkilenmesi muhtemel alanları gösteren haritalar, görüntüler veya uygun olduğu durumda benzer tanımlamaları içeren, tanımlanmış büyük kazaların sonuçlarının, boyutunun ve şiddetinin değerlendirilmesi,
4.3. Tesislerin güvenliği için kullanılan ekipmana ve teknik parametrelere ilişkin açıklama.

5. Bir kazanın sonuçlarının sınırlandırılması için uygulanacak koruma ve müdahale önlemleri:
5.1. Büyük kazaların sonuçlarının sınırlandırılması için, tesis içerisinde kurulan ekipmana ilişkin açıklama,
5.2. Uyarı ve müdahale organizasyonu,
5.3. Hareket ettirilebilir dâhili veya harici her türlü kaynağa ilişkin açıklama,
5.4. Bu maddenin (a), (b) ve (c) bentlerinde açıklanan hususların, dâhili acil durum planının hazırlanması için gerekli olan özeti.

İşletme organizasyonu (PGYS temelinde)

İşletme sahibince hazırlanan büyük kaza önleme politika belgesinin ve güvenlik yönetim sisteminin uygulanması amacıyla, aşağıdaki hususlara dikkat edilecektir:
Büyük kaza önleme politikası belgesinde belirtilen gereksinimler, işletme tarafından sunulan büyük kaza tehlikeleri ile orantılı olmalıdır.

Büyük kaza önleme politika belgesi yazılı olarak hazırlanacak ve işletme sahibinin tüm amaçlarını ve büyük kaza tehlikelerinin kontrolü ile ilgili eylem prensiplerini içerecektir.
Güvenlik yönetim sistemi, büyük kaza önleme politikasının belirlenmesi ve uygulanması için gerekli olan organizasyon yapısını, sorumlulukları, uygulamaları, prosedürleri, süreçleri ve kaynakları da içine alan genel yönetim sisteminin bir parçasını içerecektir.
Aşağıdaki konular, güvenlik yönetim sistemi tarafından belirlenecektir:

3.1. Organizasyon ve personel: Organizasyonun bütün kademelerinde büyük tehlikelerin önlenmesinde yer alan personelin görev ve sorumlulukları, kuruluşta çalışanların tümü için gerekli olan eğitimin sağlanması.
3.2. Büyük kazaların belirlenmesi ve değerlendirilmesi: Normal ve normal olmayan işlemlerden kaynaklanan büyük tehlikelerin, sistematik bir şekilde belirlenmesi için prosedürlerin benimsenmesi ve uygulanması ve bu tehlikelerin olasılığı ve şiddetinin değerlendirilmesi.
3.3. İşletim kontrolü: Tesisin bakımı, süreçler, ekipman ve geçici kesintileri de içine alan, güvenli işletme için prosedür ve talimatların benimsenmesi ve uygulanması.
3.4. Değişimin yönetimi: Yapılacak değişikliklerin planlanması ya da yeni tesislerin, süreçlerin ya da depolama faaliyetlerinin tasarımı için prosedürlerin benimsenmesi ve uygulanması.
3.5. Acil durumlar için planlama: Sistematik analiz ile önceden tespit edilebilecek acil durumların belirlenmesi, acil durum planlarının hazırlanması, test edilmesi ve gözden geçirilmesi, bu tür acil durumlara cevap verilebilmesi ve ilgili personel için özel eğitim sağlanması amacıyla, prosedürlerin benimsenmesi ve uygulanması. Bu tür eğitimler, kuruluşta çalışan bütün personele verilecektir.
3.6. Performansın izlenmesi: Hazırlanan büyük kaza önleme politika belgesi ve güvenlik yönetim sistemi ile belirlenen hedeflerle uyum sağlanmasının değerlendirmesi için prosedürlerin benimsenmesi ve uygulanması, uyum sağlanmaması durumunda, düzeltici faaliyetlerin araştırılması ve bu önlemlerin alınması için mekanizmalar oluşturulması. Prosedürler, tam anlamıyla gerçekleşmemiş büyük kazaların raporlanması için gereken işletme sistemini ve özellikle de önleyici önlemlerin başarısızlığa uğraması ve bunlardan çıkarılan dersler ışığında araştırılıp izlenmesini de kapsayacaktır.
3.7. Denetleme ve inceleme: Büyük kaza önleme politikasının ve güvenlik yönetim sisteminin etkinliği ve uygunluğunun, periyodik ve sistematik bir şekilde değerlendirilmesi için prosedürler benimsenecek ve uygulanacak politika ve güvenlik yönetim sisteminin performansı, dokümante edilerek incelenecek ve üst yönetimce gözden geçirilerek güncellenecektir.

Ara

Arayüz renkleri

EU COMAH Direktifinin Uyumlaştırılmış Hali Olan Bekra Yönetmeliği Kapsamında Yapılması Gereken Çalışmalar ve Hatalar

chemeng

chemeng

Hakkımızda

Desteklediklerimiz

Yardım