18 Yaş Altı Çocuk Ve Genç Işçilerin Çalıştırılması Esasları

18 YAŞ ALTI ÇOCUK VE GENÇ İŞÇİLERİN ÇALIŞTIRILMASI ESASLARI

AKTİF 22 TEMMUZ 2015.



18 yaş altı işçi çalıştırmak isteyen işyerlerinin dikkat etmesi gereken bazı özel hususlar söz konusudur. 18 yaş altı işçilerin çalışma saatleri, çalıştırılabileceği işler, iş kanunundan doğan bazı hakları diğer sigortalı işçilerden farklı uygulamalara tabi tutulmaktadır.

Temel eğitimini tamamlamış (ilköğretim) 14 yaşını bitirmiş 15 yaşını doldurmamış işçi çocuk işçi; 15 yaşını doldurmuş 18 yaşını tamamlamamış işçi ise genç işçi olarak anılır.

SAĞLIK KONTROLLERİ
Genç ve çocuk işçilerin işe alınmadan önce mutlaka işyeri hekimi, işçi sağlığı dispanserleri veya bunların bulunmadığı durumlarda sağlık ocağı veya belediye hekimlerine muayene ettirilerek çalışacağı işin niteliğine ve şartlarına göre o işte çalışmaya uygun olduğuna dair sağlık raporu alınması gerekmektedir. İşçi çalıştırılmaya devam edildiği sürece 18 yaşını doldurana dek her altı ayda bir yeniden sağlık kontrolünden geçmelidir.

ÇALIŞMA KOŞULLARI
Yüz kızartıcı suçlardan veya çocuklara karşı işlenen suçlardan hüküm giymiş işverenlerin veya işveren vekillerinin 18 yaş altı işçi çalıştırmaları yasaklanmıştır.

Genç ve çocuk işçiler ancak okuldaki başarılarına ve meslek seçimine veya mesleki eğitimine katılmasına engel olmayacak işlerde çalıştırılabilir. 16 yaşını doldurmamış genç işçilerin ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılması yasaktır.

Ayrıca Ağır Ve Tehlikeli İşler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Ekinde belirtilenler dışındaki işlerde genç işçilerin çalıştırılması yasaklanmıştır. Bahsedilen ekte çalıştırılabilecekleri işler şu şekilde sıralanmıştır:

• Toprağın pişirilmesi suretiyle imal olunan kiremit, tuğla, ateş tuğlası, boru, pota, künk ve benzeri inşaat ve mimari malzeme işleri,
• Çanak, çömlek, çini, fayans, porselen ve seramik imaline ait işler,
• Cam, şişe, optik ve benzeri malzeme fabrika ve imalathanelerinde üretime ilişkin işler ve bunların işlenmesine ait işler,
• Kurutma işleri, yapıştırma işler, kontraplak, kontratabla, yonga ağaçtan mamul suni tahta ve pvc yüzey kaplamalı suni tahta imali işleri ile emprenye işleri,
• Parafinden eşya imaline ait işler,
• Bitkisel ve hayvansal yağların üretimi ve bunlardan yapılan maddelerin imaline ilişkin işler; Karbon sülfür gibi parlayıcı veya tahriş edici solventlerle yapılan prine ve benzeri yağlı maddelerden ekstraksiyon yolu ile yağ üretimi işlerinde,
• Kuş ve hayvan tüyü kıllarının temizlenmesi, didiklemesi, ayrılması ve bunlara benzer işler,
• Plastik maddelerin şekillendirilmesi ve plastik eşya imali işleri (PVC’nin imali ve PVC mamul eşyaların yapımında genç işçi çalıştırılamaz)
• Çırçır fabrikalarındaki işler,
• Konfeksiyon ve triko imali işleri,
• Pamuk, keten, yün, ipek ve benzerleri bunların döküntüleri ile iplik ve dokuma işleri,
• Tabii ve suni iplikten mamul her türlü dokuma ile deri, kürk ve sair cins malzemenin biçilip dikilmesi suretiyle her türlü giyecek eşyası imali işleri,
• Mensucattan hazır eşya imali işleri (Perde, ev tekstili, otomobil ürünleri ve benzerleri)
• Kâğıt hamuru ve odun hamuru üretimi işleri,
• Kâğıt ve ürünlerinden yapılan her türlü eşya ve malzemenin imali işleri,
• Zahire depolarındaki işler ile un ve çeltik fabrikalarındaki işler,
• Her türlü konserve ve hazır gıda ile hazır yemek üretimi işleri,
• Süt ve sütten mamul gıda maddelerin üretimi işleri,
• Kahve ve kakaonun tesislerde işlenmesi ve paketlenmesi işleri,
• Her türlü bitkinin çiçek, tohum, kabuk, meyve ve yapraklarının işlenmesi ve paketlenmesi işleri ile bunlardan elde edilen toz, yağ ve diğer mamullerin işlenmesi ve paketlenmesi işleri,
• Bitkisel her çeşit çay yaprakları ile yapılan işlemler ve benzeri işler,
• Her nevi bitki tohumu, hububat, bakliyat ve çeşitli gıda ürünlerinin tesislerde elenmesi, paketlemesi ve çeşitli merhalelerde işlenmesi işleri,
• Her türlü mürekkep ve mürekkep ihtiva eden malzeme imali işleri,
• Tutkal, jelatin ve kola imali işleri.

ÇALIŞMA SAATLERİ VE TATİLLER
Çocuk ve genç işçilerin çalışma saatleri, günde 14 saat kesintisiz dinlenme verilecek şekilde düzenlenmiştir.

• Okuluna devam eden genç işçi veya çocuk işçiler eğitim dönemlerinde eğitim saatleri dışında günde en çok 2 saat çalıştırılabilirler. Eğitimleri devam ederken haftalık çalışma saatleri toplam 10 saati aşamaz.
• Eğitimine devam eden fakat okulu kapalı dönemde olan veya temel eğitimini tamamlamış, sonrasında eğitimine devam etmemiş 15 yaşını tamamlamamış çocuk işçiler günde en fazla 7 saat, haftada ise toplamda 35 saat çalıştırılabilirler. Fakat 15 yaşını tamamlamış genç işçiler günde 8 saat çalıştırılabilirler. Haftalık çalışma saatleri ise en fazla 40 saat olabilir.

Çocuk ve genç işçilerin hafta tatilleri ise en az kesintisiz 40 saat olmalıdır. Bu sürelerin ücretleri de kendilerine ödenmelidir.

İş Kanununda 18 yaş altı işçilerin yıllık izin hak edişleri 20 günden az olamaz ve kesintisiz kullandırılması esas alınır.