3. Köprü’nün devamı olan Kuzey Otoyolu’nun Çavuşbaşı Mevkii’nde viyadük inşaatında 5 Nisan 2014 günü iskele çökerken 3 işçi hayatını kaybetti. Politeknik ekibi, kazanın yaşandığı günden itibaren bölgedeki bütün engellemelere rağmen incelemelerde bulunarak kazanın nedenlerini teknik açılardan araştırdı.
Politeknik ekibi, kazanın yaşandığı gece sahada yaptığı gözlem dışında iki kez daha olay yerinde inceleme yapmak istemesine rağmen sahaya alınmadı. İnşaat alanı meslek odalarının, akademisyenlerin ve Politeknik ekibinin incelemelerine kapatıldı.
İlk gece gözlemleri, işçilerle yapılan görüşmeler, şantiye etrafında yapılan incelemeler dahilinde bir rapor oluşturuldu.
Politeknik Teknik Raporu:
Viyadük inşaatında kurulan iskelenin çökmüş olması bir kusur olduğunun açık göstergesi. Güvenli bir çalışma ortamı için iskele kurulum şartları bellidir. Bu nedenle bir kaza değil iş cinayetidir. Durmaksızın ve akıl almaz bir hızla yapılmaya çalışılan inşaatlar, alınmayan önlemler, denetimin yok sayılması, taşeron sisteminde işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemlerinin “fuzuli maliyet” olarak görülmesi üç işçinin daha canını aldı.
50 metre gibi yüksek yapılar için kurulan iskeleler, belli şartlar ve hesaplamalar gerektirdiğinden meydana gelen çökme birden fazla nedene dayanabilir. Beton dökümü sırasında kalıp altı ve çalışma iskelesinin iş cinayetine sebep olmasının olası nedenlerin şöyle sıralanabilir.
İskelenin çökmesine dair olası nedenler;
Uygulama hataları:
Viyadükte yaşanan kazada iki ayağı birbirine bağlamak için iki ayak arasına yerden yukarı kalıp altı iskelesi kurulduğu görülmektedir. Yerden yüksekliği 24 metreden fazla olan iskeleler ‘özel yükler’ sınıfına girmektedir. Özel yükler sınıfına giren bu uygulamalardastatik hesap yapılması gerekmektedir. Bu hesapta; dökülecek betonun ağırlığı hesap edilmeli, bu ve buna benzer iskeleler kurulacağı zaman ara yatay elemanları mümkün oldukça kısa tutulmalıdır. Yüksek iskelelerde dikey elemanlar arttırılarak iskeleye gelecek toplam yük yayılmalıdır. Her dört boşlukta bir çaprazlar atılmalı ve iskele 7 metrede bir ankrajlanmalıdır. Yaşanan bu kaza statik hesapların doğru yapılmadığı ve iskele kurulurken yatay elemanların arasının 1 metreden daha fazla bırakıldığı, çapraz bağlantı ve ankrajlarında eksiklikler olduğu ihtimallerini içeriyor. Kaza yerinde çökmüş olan iskelede kullanılan parçalar görülmeli, iskele kurulan yerin çapı ile karşılaştırılarak hesap yapılmalı(üstte belirtilen ara mesafe ölçümleri, bağlantı uygulamaları, yük-taşıyıcı durumu, diğer uygulamalar), inceleme sonucu kusur bulunmalıdı
Malzeme kaynaklı hatalar
1 Kasım 2013 tarihinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı iskeleler ile ilgili yeni çalışmalar başlatmıştır. Şu anki TS EN 12811/1-2-3 ve TS EN 12810 Türk Standartları (TS) Avrupa’da geçerli olan EN normlarını olduğu gibi kabul etmektedir. Bu standartlarda iskele malzemelerinin imalatı aşamasında uyulması gereken ölçüler vardır.
Bunlar;
- Dikey elemanlar : 48x3x3.2 mm
- Yatay elemanlar: 48x3x3 mm
- Çapraz bağlantıları da 48x3x3.2 mm olmalıdır.
İskelede hesap hatası
İskele kurulumlarında, uluslararası standartlarda 4 çeşit iskele vardır. Bu hesaplar yapılan iş öncesinde şartlara bağlı olarak teknik görevliler tarafından hesapları tamamlanan iş kalemleridir.
- Hafif yükler için(Light Duty) 122 kg/m2
- Orta yükler için(Medium Duty) 244 kg/m2
- Ağır yükler için(Heavy Duty) 366 kg/m2
- Özel yükler için(special Duty)………..kg/m2 statik hesap gerektiren iskeleler.
Sonuç
Görüldüğü gibi yaşanan iş cinayeti AKP iktidarının pervasızca yürüttüğü projelerinde taşere ettiği işlerde sıkça yaşanmaktadır. Bu gözü dönmüşlüğün sonu karı yükseltme hırsıyla bilimden uzak, denetimsiz yürütülen yapı işleridir. AKP iktidarının beslediği bu döngü işçilerin hayatına mal olmaktadır. Sorumluları yukarıda belirtilen nedenlerin bir veya daha fazlasına uymadığı için 3 işçi yaşamını yitirmiştir. Politeknik ekibi olarak çağrı yapıyoruz; meslek odaları ve akademisyenlerden oluşan bir heyetin kazanının nedenlerini belirleyebilmesi için şeffaf bir araştırma zemini yaratılmalıdır.