Patlayıcı ortam; yanıcı maddelerin gaz, buhar, sis ve tozlarının atmosferik şartlar altında hava ile oluşturduğu ve herhangi bir tutuşturucu kaynakla temasında tümüyle yanabilen karışımıdır.
Patlayıcı ortam veya bu ortamın oluşabileceği işyeri işverenlerinin yükümlülükleri “Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Çalışanların Korunması Hakkında Yönetmelikte” belirtilmiştir. Bu Yönetmelik 16/12/1999 tarihli ve 1999/92/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifi esas alınarak hazırlanmıştır.
işletme ve tesislerinin tasarımlanan amaçları doğrultusunda, ölçü ve değerlerde çalıştırılması gerekmektedir. Patlamaların önlenmesi ve bunlardan korunmayı sağlamak amacıyla, aşağıda belirtilen temel ilkelere ve verilen öncelik sırasına uyarak, yapılan işlemlerin doğasına uygun olan teknik ve organizasyona yönelik önlemlerin işverenler tarafından alınması zorunludur. Bunlar sırasıyla;
Patlayıcı ortam oluşmasının önlenmesi,
Yapılan işlemlerin doğası gereği patlayıcı ortam oluşmasının önlenmesi mümkün değilse patlayıcı ortamın tutuşmasının önlenmesi,
işçilerin sağlık ve güvenliklerini sağlayacak şekilde patlamanın zararlı etkilerini azaltacak önlemlerin alınmasıdır.
Bu önlemler, gerektiğinde patlamanın yayılmasını önleyecek tedbirlerle birlikte alınmalı ve alınan bu tedbirler düzenli aralıklarla ve işyerindeki önemli değişikliklerden sonra yeniden gözden geçirilmelidir.
işyerinde risk değerlendirmesi yapılırken patlayıcı ortamdan kaynaklanan özel risklerin değerlendirmesinde; Patlayıcı ortam oluşma ihtimali ve bu ortamın kalıcılığı, statik elektrik de dahil tutuşturucu kaynakların bulunma, aktif ve etkili hale gelme ihtimalleri, işyerinde bulunan tesis, kullanılan maddeler, prosesler ile bunların muhtemel karşılıklı etkileşimleri, olabilecek patlamanın etkisinin büyüklüğü vb. hususların dikkate alınması gereklidir. Patlama riski, patlayıcı ortamların oluşabileceği yerlere açık olan veya açılabilen diğer yerler de dikkate alınarak bir bütün olarak değerlendirilmelidir.
Risk değerlendirmesinin sonuçlarına uygun olarak, işçilerin ve diğer kişilerin sağlık ve güvenliği için tehlikeli patlayıcı ortam oluşma ihtimali olan yerlerde güvenli çalışma şartları sağlanmalı ve çalışma süresince de uygun teknik yöntemlerle bu kısımları sürekli gözetim altında tutulmalıdır.
Bir işyerinde birden fazla işverene ait çalışan bulunması durumunda, her işveren kendi kontrol alanına giren tüm hususlardan sorumludur. işverenlerin, iş Kanununda belirtilen sorumlulukları saklı kalmak kaydı ile yasal olarak işyerinin tümünden sorumlu olan işveren, Patlamadan Korunma Dokümanında öngörülen, çalışanların sağlık ve güvenlikleri ile ilgili önlemlerin belirlenmesi ve uygulanmasını koordine etmekle yükümlüdür.
işveren, patlayıcı ortam oluşması ihtimali olan yerleri sınıflandıracak, sınıflandırılmış olan bölgelerde asgari teknik gereklerin uygulanmasını sağlayacak ve işçilerin sağlık ve güvenliğini tehlikeye atabilecek miktarda patlayıcı ortam oluşabilecek yerlerin girişine gerekli işaretleri koyacaktır.
Patlayıcı ortam veya bu ortamın oluşabileceği işyeri işverenlerinin yükümlülükleri “Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Çalışanların Korunması Hakkında Yönetmelikte” belirtilmiştir. Bu Yönetmelik 16/12/1999 tarihli ve 1999/92/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifi esas alınarak hazırlanmıştır.
işletme ve tesislerinin tasarımlanan amaçları doğrultusunda, ölçü ve değerlerde çalıştırılması gerekmektedir. Patlamaların önlenmesi ve bunlardan korunmayı sağlamak amacıyla, aşağıda belirtilen temel ilkelere ve verilen öncelik sırasına uyarak, yapılan işlemlerin doğasına uygun olan teknik ve organizasyona yönelik önlemlerin işverenler tarafından alınması zorunludur. Bunlar sırasıyla;
Patlayıcı ortam oluşmasının önlenmesi,
Yapılan işlemlerin doğası gereği patlayıcı ortam oluşmasının önlenmesi mümkün değilse patlayıcı ortamın tutuşmasının önlenmesi,
işçilerin sağlık ve güvenliklerini sağlayacak şekilde patlamanın zararlı etkilerini azaltacak önlemlerin alınmasıdır.
Bu önlemler, gerektiğinde patlamanın yayılmasını önleyecek tedbirlerle birlikte alınmalı ve alınan bu tedbirler düzenli aralıklarla ve işyerindeki önemli değişikliklerden sonra yeniden gözden geçirilmelidir.
işyerinde risk değerlendirmesi yapılırken patlayıcı ortamdan kaynaklanan özel risklerin değerlendirmesinde; Patlayıcı ortam oluşma ihtimali ve bu ortamın kalıcılığı, statik elektrik de dahil tutuşturucu kaynakların bulunma, aktif ve etkili hale gelme ihtimalleri, işyerinde bulunan tesis, kullanılan maddeler, prosesler ile bunların muhtemel karşılıklı etkileşimleri, olabilecek patlamanın etkisinin büyüklüğü vb. hususların dikkate alınması gereklidir. Patlama riski, patlayıcı ortamların oluşabileceği yerlere açık olan veya açılabilen diğer yerler de dikkate alınarak bir bütün olarak değerlendirilmelidir.
Risk değerlendirmesinin sonuçlarına uygun olarak, işçilerin ve diğer kişilerin sağlık ve güvenliği için tehlikeli patlayıcı ortam oluşma ihtimali olan yerlerde güvenli çalışma şartları sağlanmalı ve çalışma süresince de uygun teknik yöntemlerle bu kısımları sürekli gözetim altında tutulmalıdır.
Bir işyerinde birden fazla işverene ait çalışan bulunması durumunda, her işveren kendi kontrol alanına giren tüm hususlardan sorumludur. işverenlerin, iş Kanununda belirtilen sorumlulukları saklı kalmak kaydı ile yasal olarak işyerinin tümünden sorumlu olan işveren, Patlamadan Korunma Dokümanında öngörülen, çalışanların sağlık ve güvenlikleri ile ilgili önlemlerin belirlenmesi ve uygulanmasını koordine etmekle yükümlüdür.
işveren, patlayıcı ortam oluşması ihtimali olan yerleri sınıflandıracak, sınıflandırılmış olan bölgelerde asgari teknik gereklerin uygulanmasını sağlayacak ve işçilerin sağlık ve güvenliğini tehlikeye atabilecek miktarda patlayıcı ortam oluşabilecek yerlerin girişine gerekli işaretleri koyacaktır.