Risk değerlendirmesi, işyerleri, evler ve kamusal alanlar gibi çeşitli ortamlarda potansiyel tehlikelerin belirlenmesine ve ilgili risklerin değerlendirilmesine yardımcı olan kritik bir süreçtir. Kazaların, yaralanmaların ve hastalıkların önlenmesi ve bireylerin ve toplumların güvenliğinin ve refahının sağlanması için hayati bir araçtır. Ancak risk değerlendirmelerinin yürütülmesinden kimin sorumlu olması gerektiği, üzerinde dikkatle düşünülmesi gereken bir sorudur.
Bu yazıda, risk değerlendirmelerinin yürütülmesinden sorumlu farklı tarafları inceleyecek ve bu değerlendirmeleri kimin yürütmesi gerektiğini belirlerken göz önünde bulundurulması gereken çeşitli faktörleri inceleyeceğiz. İşverenlerin, çalışanların, sağlık ve güvenlik profesyonellerinin ve düzenleyici makamların risk değerlendirmelerinin yürütülmesindeki rol ve sorumluluklarını tartışacak ve risk değerlendirmelerinin etkili ve verimli bir şekilde yürütülmesini sağlamak için rehberlik sağlayacağız. Bu yazının sonunda okuyucular risk değerlendirmesinin önemini ve bu değerlendirmenin yapılmasından kimin sorumlu olması gerektiğini daha iyi anlayacaklardır.
Risk Değerlendirmesini Kimler Yapmalıdır?
Risk değerlendirmesi yapma sorumluluğu göz korkutucu olabilir, bu nedenle bu görevi kimin üstlenmesi gerektiğini bilmek önemlidir. Birçok kişi bu sorumluluğun işletme sahibinin mi yoksa çalışanların mı omuzlarında olması gerektiğini merak eder. Bu yazıda risk değerlendirmesini kimin yapması gerektiği ve bu kararı verirken hangi faktörleri göz önünde bulundurmanız gerektiği tartışılacaktır.
- Dikkate alınması gereken ilk faktör işletmenin büyüklüğüdür. Yalnızca birkaç çalışanı olan küçük bir işletmeniz varsa, risk değerlendirmesini muhtemelen işletme sahibi yapacaktır. Ancak, birden fazla departmanı ve yüzlerce çalışanı olan daha büyük bir işletmeniz varsa, işletme sahibinin risk değerlendirmesini tek başına yapması gerçekçi değildir. Bu durumda, sorumluluğu çalışanlardan oluşan bir ekibe devretmek en iyisidir.
- Dikkate alınması gereken bir diğer faktör de sahip olunan işletme türüdür. İnşaat şirketi gibi yüksek riskli bir işiniz varsa, risk değerlendirmesi bu alanda deneyimli bir profesyoneller tarafından yapılmalıdır. Öte yandan, ofis ortamı gibi düşük riskli bir işiniz varsa, risk değerlendirmesi herhangi bir personel tarafından yapılabilir.
- Son olarak, sahip olunan kaynaklar göz önünde bulundurulmalıdır. Sınırlı bir bütçeniz varsa risk değerlendirmesini yapması için bir profesyonel tutmak gerçekçi olmayacaktır. Bu durumda, sorumluluğu çalışanlardan oluşan bir ekibe devretmek en iyisidir.
- Risk değerlendirmesini kimin yapacağına karar verirken, işletmenizin büyüklüğünü, sahip olduğunuz iş türünü ve mevcut kaynakları göz önünde bulundurmanız gerekir. Tüm bu faktörleri dikkate alırsanız, işletmeniz için en iyi kararı verebilirsiniz.
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliğine göre; İşveren, çalışma ortamının ve çalışanların sağlık ve güvenliğini sağlama, sürdürme ve geliştirme amacı ile iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır.
Risk değerlendirmesinin gerçekleştirilmiş olması; işverenin, işyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz. İşveren, risk değerlendirmesi çalışmalarında görevlendirilen kişi veya kişilere risk değerlendirmesi ile ilgili ihtiyaç duydukları her türlü bilgi ve belgeyi temin eder.
Risk değerlendirmesi, işverenin oluşturduğu bir ekip tarafından gerçekleştirilir. Risk değerlendirmesi ekibi aşağıdakilerden oluşur.
- İşveren veya işveren vekili.
- İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetini yürüten iş güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri.
- İşyerindeki çalışan temsilcileri.
- İşyerindeki destek elemanları.
- İşyerindeki bütün birimleri temsil edecek şekilde belirlenen ve işyerinde yürütülen çalışmalar, mevcut veya muhtemel tehlike kaynakları ile riskler konusunda bilgi sahibi çalışanlar.
- İşveren, ihtiyaç duyulduğunda bu ekibe destek olmak üzere işyeri dışındaki kişi ve kuruluşlardan hizmet alabilir.
Risk değerlendirmelerinin sorumluluğu duruma ve ilgili kuruluşa bağlı olarak değişebilir. Genel olarak, çalışanlarının, müşterilerinin veya diğer paydaşlarının güvenliği ve refahı için risk değerlendirmeleri yapmak işverenin sorumluluğundadır.
Diğer durumlarda, risk değerlendirmelerinin sorumluluğu bir kuruluş içindeki belirli bireylere düşebilir. Örneğin, bir işveren vekili risk değerlendirmeleri yapmaktan ve risk yönetimi stratejileri geliştirmekten sorumlu olabilir.
Nihayetinde, risk değerlendirmeleri potansiyel tehlikeleri belirlemeyi ve bu riskleri azaltmak için stratejiler geliştirmeyi amaçlar. Bu, ilgili risklerin niteliğine ve kapsamına bağlı olarak çalışanlar, yönetim ve dışarıdan uzmanlar dahil olmak üzere birden fazla paydaştan girdi alınmasını içerebilir.
İşverenler
İşverenler, çalışanları için güvenli bir çalışma ortamı sağlamaktan sorumlu olduklarından, risk değerlendirmelerinin yürütülmesinde çok önemli bir rol oynarlar. İşyerindeki potansiyel tehlikeleri belirlemeli, bu tehlikelerle ilişkili riskleri değerlendirmeli ve bu riskleri en aza indirmek veya ortadan kaldırmak için uygun kontrol önlemlerini uygulamalıdırlar. İşverenler ayrıca risk değerlendirmelerinin güncel olmasını ve çalışanların potansiyel tehlikeler hakkında bilgilendirilmesini sağlamalıdır.
Çalışanlar genellikle potansiyel tehlikeler ve riskler hakkında bilgi sahibi olduklarından, işverenler risk değerlendirmesine çalışanlarını da dahil etmelidir. Çalışanların risk değerlendirme sürecine dahil edilmesi, kuruluş içinde güvenlik bilincine sahip bir kültürü de teşvik eder.
Çalışanlar
Çalışanlar risk değerlendirme sürecine katılmaktan ve işverenleri tarafından belirlenen güvenlik prosedürleri ve yönergelerine uymaktan sorumludur. Çalışırken karşılaştıkları tehlikeleri veya potansiyel riskleri bildirmeli ve gerekli kontrol önlemlerinin uygulanmasında işverenleriyle aktif olarak işbirliği yapmalıdırlar.
Çalışanlar ayrıca potansiyel tehlikelerin ve risklerin ve bu riskleri en aza indirmek veya ortadan kaldırmak için atmaları gereken adımların farkında olmalarını sağlamak için uygun eğitimden geçmelidir.
Sağlık ve Güvenlik Uzmanları
İş sağlığı ve güvenliği görevlileri veya danışmanları gibi sağlık ve güvenlik profesyonelleri, risk değerlendirmesinde uzman rehberliği ve desteği sağlayabilir. İşverenlerin ve çalışanların potansiyel tehlikeleri ve riskleri belirlemelerine ve etkili kontrol önlemleri geliştirmelerine yardımcı olacak bilgi ve uzmanlığa sahiptirler.
Kuruluşlar, ihtiyaçlarına ve risk değerlendirme gereksinimlerinin karmaşıklığına bağlı olarak sağlık ve güvenlik profesyonellerini kalıcı veya geçici olarak işe alabilirler. Bazı durumlarda, sağlık ve güvenlik profesyonellerinin özellikle yüksek riskli sektörlerde veya karmaşık projelerde risk değerlendirmesi yapmaları kanunen zorunlu olabilir.
Yasal Makamlar
Yasal makamlar, risk değerlendirmelerinin etkili ve verimli bir şekilde yürütülmesini sağlamada kilit öneme sahiptir. Risk değerlendirmesi ve işyeri güvenliği için yönetmelikler ve kılavuzlar geliştirir ve uygularlar. Yasal makamlar ayrıca kuruluşların ilgili yasa ve yönetmeliklere uymalarını sağlamak için teftiş ve denetimler de yapabilirler.
Bazı durumlarda, yasal makamlar, özellikle de kuruluş yüksek riskli bir sektörde faaliyet gösteriyorsa veya karmaşık bir proje üstleniyorsa, işyeri açılış veya ruhsatlandırma aşamasında yada denetimler esnasında kuruluşların risk değerlendirmelerini incelemeyi talep edebilir ve gerekirse iyileştirme isteyebilirler.
Kaynak:
Son düzenleme: