Merhabalar,
Yıldırımla ilgili olarak yayınlanmış IEC 62305 standartı vardır. Alt standartlarda ölüm ve fiziki hasar tehlikesini azaltmak, elektrikli ve elektronik cihazların korunması, haberleşme sistemlerinin korunması gibi alt başlıklar bulunmaktadır.
Doğru bilinen yanlışlardan bir tanesi paratonerin yıldırıma karşı koruma sağladığıdır. IEC 62305 standartında paratonerden bahsedilmez. Dünya üzerindeki standartlara baktığımızda ise sadece ve sadece Fransa'da yıllar önce çıkarılmış bir standartta paratonerden bahsedilmektedir. Paratonerin böyle bir koruma yaptığına dair hiç bir bilimsel kanıt bulunmamaktadır. Paratoner yerine dikeceğiniz metal bir çubuk da aynı korumayı sağlayacaktır. Ülkemizde Elektrik alt yapısının Fransızlarca kurulması ve senelerce elektrik piyasasında kullanılan ürünlerin Fransız etkisinde kalması dolayısıyla ve bununla birlikte yetersiz mühendislik hizmetleri ve ekonomik kaygılardan dolayı aktif paratonerler bolca kullanılmaktadır. Çok zaman İş Güvenliği Uzmanı arkadaşlarımız paratonerin koruma yarı çapını belirten bir çizim istese de böyle bir belge verilmesi doğru değildir. Çünkü İş Güvenliği Uzmanları olarak her ne kadar yaptığımız işleri yasal mevzuata uygun yapıyor isek, aynı şekilde istemiş olduğumuz periyodik kontrol, test ve ölçümlerde de ilgili standartlara göre hizmet istememiz gerekmektedir. Elektriksel periyodik kontroller ve yıldırımdan korunma yöntemleri ile ilgili ileri ki dönemde bilgi paylaşımı konusunda hazırlıklarımız devam ediyor. Yakın zamanda
web sitemizden bu çalışmaları paylaşacağız.
İç yıldırımlılıkla ilgili olarak elektriksel teçhizatın korunması maksadıyla parafudrlar kullanılmaktadır. Fiyat olarak çok ucuz olmadıkları ve dağıtım kuruluşları tarafından projelerde ve uygulama aşamasında istenilmediği için çalışmış olduğunuz iş yerlerinde parafudrlara rastlaya bilmeniz pek mümkün değildir. parafudrlar sistemde kademeler şeklinde kullanılmalıdır. Kullanılacağı yerlerin ve cinslerinin seçimi mühendislik çalışması sonunda yapılabilir. İç yıldırımlılıkla ilgili kullanılacak bir başka yöntem faraday kafesidir. Aynı zamanda eş potansiyel dengeleme de korunma yöntemlerinden birisi olarak sayılabilir.
Benim önerim yıldırım ve elektrik tesisatının güvenliği konusunda Elektrik Mühendisleri Odası tarafından yetkilendirilmiş Elektrik Mühendislerinden ilgili IEC standartını belirterek hizmet istemenizdir. Mühendis arkadaşımız da standartın ön gördüğü şekilde hizmet vermelidir. Paratonerin koruma çapı üzerinden bir hesap yapıyor ve size bunu sunuyorsa hangi IEC standartına göre bu koruma yarı çapını hesapladığını irdeleyiniz.
Saygılarımla,
Doruk YAVAS
