5510 Sayılı Kanun’a göre, “meslek liselerinde okumakta iken veya yüksek öğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler”, 5 (b) kapsamında sigortalı sayılmaktadırlar. 5 (b) kapsamında sigortalı sayılanlar hakkında sadece iş kazası ve meslek hastalığı sigorta primleri ödenmektedir.
Stajyerlerin adına emeklilikle ilgili uzun vadeli sigorta kolu primleri yatırılmadığından dolayı staj sigortası SGK açısından emeklilik hesabında sigorta başlangıç tarihi sayılmadığı gibi, prim gün sayısı olarak da dikkate alınmaz.
5510 Sayılı Kanun’un, “Prim Ödeme Yükümlüsü” başlığını düzenleyen 87. maddesinde düzenlendiği üzere stajyer öğrenciler için prim ödeme yükümlüsü, meslek liselerinde okumakta iken staja tabi tutulanlar için okulları; yüksek öğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler için yüksek öğrenim kurumlarıdır. Bu anlamda bu öğrenciler ile stajın gerçekleştiği iş yeri işverenleri arasında sigortalılık ilişkisi doğmamaktadır.
Diğer bir deyişle gerek meslek liselerinde ve gerekse de yüksek öğretimde zorunlu staj yapan veya staj yapması uygun görülenlerin sigorta primlerini öğrenim gördükleri okullar yatırmaktadır. 5510 Sayılı Kanun’da yer almakla birlikte genel bir sosyal güvenlik uygulaması olarak, iş kazası bildirimi, kısa vadeli sigortalı kolları açısından prim ödeme yükümlüsü olan gerçek ve tüzel kişiler tarafından yapılmaktadır. Her ne kadar 5/b kapsamındaki stajyer öğrenciler için prim ödeme yükümlüsü okul/yüksek öğrenim kurumu olsa da, 6331 Sayılı Kanun uygulaması gereğince, iş sağlığı ve güvenliği açısından stajyerlerin diğer sigortalılardan ayrı olarak değerlendirilmemesi sonucunda stajyerlerin iş kazası bildirimi tartışmalı bir konu halinde gelmiştir.
Ancak, stajyerlerin iş kazası bildirimleri işverenler tarafından yapılmaktadır. Bu husus, açık bir şekilde Kısa Vadeli Sigorta Kolları Uygulama Tebliğinin 7. maddesinde yer almaktadır.
“5510 Sayılı Kanun’un 5(b) bendinde belirtilen sigortalıların iş kazası geçirmeleri halinde ise, eğitim veya staj gördükleri iş yeri işverenleri tarafından kazanın olduğu yerdeki yetkili kolluk kuvvetlerine derhal, SGK’ya en geç kazadan sonraki üç iş günü içinde bildirimleri yapılmalıdır.”
Yine, SGK’nın 01.09.2015 tarihinde yayınlanmış olduğu 2015/22 sayılı Genelgesinde ayrıca düzenleme yapılarak; stajyerlerin iş kazası bildiriminin işverenler tarafından yapılacağı hatırlatılmıştır.
Ayrıca, işverenler tarafından ilgili eğitim kurumuna da mutlaka yazılı olarak bilgi verilmelidir.
“5(b) bendi kapsamında bulunan çırak ve stajyer öğrenciler ve İş-Kur kursiyerlerinin staj gördükleri sırada iş kazası geçirmeleri veya meslek hastalığına tutulmaları halinde bildirimleri, söz konusu kişilerin işverenleri tarafından yapılacak ve yükümlülüğün süresinde yerine getirilmemesi “durumunda idari para cezaları işverenlerine uygulanacaktır.” belirtilmiştir.
Dolayısıyla 5/(b) kapsamında sigortalı olan stajyerlerin, her ne kadar prim ödeme yükümlüsü okul/yüksek öğrenim kurumu olsa da, 6331 Sayılı Kanun gereğince işverenlerin stajyerlerden de sorumlu olması nedeniyle stajyerlerin iş kazası veya meslek hastalığı durumları işverenler tarafından yapılacaktır. Bu bildirim stajyerlerin okulları tarafından yapılmayacaktır.
Sonuç olarak: Stajyerlerin iş kazası bildiriminin işverenler tarafından 3 iş günü içinde SGK’ya bildirilmesi ve ayrıca ilgili eğitim kurumuna da yazılı olarak bilgi verilmesi gerekmektedir.
İşverenlerin, iş kazasını bildirmeme yükümlülüğü nedeniyle doğabilecek idari para cezasıyla karşılaşmamaları için bu hususa dikkat etmeleri ve stajyerlerin maruz kaldığı iş kazalarını mutlaka SGK’ya bildirmeleri önem arz etmektedir.
Stajyerlerin adına emeklilikle ilgili uzun vadeli sigorta kolu primleri yatırılmadığından dolayı staj sigortası SGK açısından emeklilik hesabında sigorta başlangıç tarihi sayılmadığı gibi, prim gün sayısı olarak da dikkate alınmaz.
5510 Sayılı Kanun’un, “Prim Ödeme Yükümlüsü” başlığını düzenleyen 87. maddesinde düzenlendiği üzere stajyer öğrenciler için prim ödeme yükümlüsü, meslek liselerinde okumakta iken staja tabi tutulanlar için okulları; yüksek öğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler için yüksek öğrenim kurumlarıdır. Bu anlamda bu öğrenciler ile stajın gerçekleştiği iş yeri işverenleri arasında sigortalılık ilişkisi doğmamaktadır.
Diğer bir deyişle gerek meslek liselerinde ve gerekse de yüksek öğretimde zorunlu staj yapan veya staj yapması uygun görülenlerin sigorta primlerini öğrenim gördükleri okullar yatırmaktadır. 5510 Sayılı Kanun’da yer almakla birlikte genel bir sosyal güvenlik uygulaması olarak, iş kazası bildirimi, kısa vadeli sigortalı kolları açısından prim ödeme yükümlüsü olan gerçek ve tüzel kişiler tarafından yapılmaktadır. Her ne kadar 5/b kapsamındaki stajyer öğrenciler için prim ödeme yükümlüsü okul/yüksek öğrenim kurumu olsa da, 6331 Sayılı Kanun uygulaması gereğince, iş sağlığı ve güvenliği açısından stajyerlerin diğer sigortalılardan ayrı olarak değerlendirilmemesi sonucunda stajyerlerin iş kazası bildirimi tartışmalı bir konu halinde gelmiştir.
Ancak, stajyerlerin iş kazası bildirimleri işverenler tarafından yapılmaktadır. Bu husus, açık bir şekilde Kısa Vadeli Sigorta Kolları Uygulama Tebliğinin 7. maddesinde yer almaktadır.
“5510 Sayılı Kanun’un 5(b) bendinde belirtilen sigortalıların iş kazası geçirmeleri halinde ise, eğitim veya staj gördükleri iş yeri işverenleri tarafından kazanın olduğu yerdeki yetkili kolluk kuvvetlerine derhal, SGK’ya en geç kazadan sonraki üç iş günü içinde bildirimleri yapılmalıdır.”
Yine, SGK’nın 01.09.2015 tarihinde yayınlanmış olduğu 2015/22 sayılı Genelgesinde ayrıca düzenleme yapılarak; stajyerlerin iş kazası bildiriminin işverenler tarafından yapılacağı hatırlatılmıştır.
Ayrıca, işverenler tarafından ilgili eğitim kurumuna da mutlaka yazılı olarak bilgi verilmelidir.
“5(b) bendi kapsamında bulunan çırak ve stajyer öğrenciler ve İş-Kur kursiyerlerinin staj gördükleri sırada iş kazası geçirmeleri veya meslek hastalığına tutulmaları halinde bildirimleri, söz konusu kişilerin işverenleri tarafından yapılacak ve yükümlülüğün süresinde yerine getirilmemesi “durumunda idari para cezaları işverenlerine uygulanacaktır.” belirtilmiştir.
Dolayısıyla 5/(b) kapsamında sigortalı olan stajyerlerin, her ne kadar prim ödeme yükümlüsü okul/yüksek öğrenim kurumu olsa da, 6331 Sayılı Kanun gereğince işverenlerin stajyerlerden de sorumlu olması nedeniyle stajyerlerin iş kazası veya meslek hastalığı durumları işverenler tarafından yapılacaktır. Bu bildirim stajyerlerin okulları tarafından yapılmayacaktır.
Sonuç olarak: Stajyerlerin iş kazası bildiriminin işverenler tarafından 3 iş günü içinde SGK’ya bildirilmesi ve ayrıca ilgili eğitim kurumuna da yazılı olarak bilgi verilmesi gerekmektedir.
İşverenlerin, iş kazasını bildirmeme yükümlülüğü nedeniyle doğabilecek idari para cezasıyla karşılaşmamaları için bu hususa dikkat etmeleri ve stajyerlerin maruz kaldığı iş kazalarını mutlaka SGK’ya bildirmeleri önem arz etmektedir.