Üyeler Görebilir
Elektrik tesislerinde topraklama projelerinin planlanması, boyutlandırılması, hesaplanması ve değerlendirilmesi için teorik ve pratik temel bilginin yanısıra her projede geçerli olan standartlara, yönetmeliklere ve bilgisayar destekli programlara ihtiyacı vardır. Elektrik tesislerinin sağlıklı kurulması, işletilmesi can ve mal güvenliği açısından çok önemlidir.
Elektrik tesislerinde topraklama iki ana bölümde incelenmektedir.
Topraklama Nedir sorununa cevap verecek olursak;
Topraklama sistemi; panoların, cihazların ve makinelerin belirlenen dokunma noktaları ile toprak elektrodu arasında iletken bir bağlantı kurmak olarak tanımlanabilir. Bu toprak elektrodu (topraklama kazığı, topraklama levhası vs.) iletken bir parça olarak toprağa gömülür ve toprak ile elektriksel bir bağlantı gerçekleştirir.

Topraklama, cihazlar ile toprak arasında iletken bir bağlantı kurarak, cihazlarda meydana gelebilecek yalıtım arızaları gibi nedenlerde cihaz gövdesinin toprakla irtibatlanmasıdır. Bu şekilde insanlar için herhangi bir problem ortaya çıkmaz zira hata akımı toprağa doğru akar. Eğer herhangi bir topraklama mevcut değil ise, bu cihaza dokunan insan üzerinden hata akımları akacağından, bu akımın seviyesine bağlı olarak ölüm olayları meydana gelebilir.
Bu nedenle topraklama sayesinde, kaçak akımlar güvenli bir şekilde toprağa yönelir ve eğer otomatik bir açma sistemi (kaçak akım rölesi vb.) ile irtibatlanır ise, elektrik enerjisi güvenli bir şekilde kesilir. Bu nedenle doğru bir topraklama insanların hayatını koruma anlamında önemli olduğu gibi, cihazların ve yatırımların korunması anlamında hayati önem taşır.
Elektrik tesislerinde topraklama iki ana bölümde incelenmektedir.
- AG tesislerinde topraklama
- YG tesislerinde topraklama
Topraklama Nedir sorununa cevap verecek olursak;
Topraklama sistemi; panoların, cihazların ve makinelerin belirlenen dokunma noktaları ile toprak elektrodu arasında iletken bir bağlantı kurmak olarak tanımlanabilir. Bu toprak elektrodu (topraklama kazığı, topraklama levhası vs.) iletken bir parça olarak toprağa gömülür ve toprak ile elektriksel bir bağlantı gerçekleştirir.

Topraklama, cihazlar ile toprak arasında iletken bir bağlantı kurarak, cihazlarda meydana gelebilecek yalıtım arızaları gibi nedenlerde cihaz gövdesinin toprakla irtibatlanmasıdır. Bu şekilde insanlar için herhangi bir problem ortaya çıkmaz zira hata akımı toprağa doğru akar. Eğer herhangi bir topraklama mevcut değil ise, bu cihaza dokunan insan üzerinden hata akımları akacağından, bu akımın seviyesine bağlı olarak ölüm olayları meydana gelebilir.
Bu nedenle topraklama sayesinde, kaçak akımlar güvenli bir şekilde toprağa yönelir ve eğer otomatik bir açma sistemi (kaçak akım rölesi vb.) ile irtibatlanır ise, elektrik enerjisi güvenli bir şekilde kesilir. Bu nedenle doğru bir topraklama insanların hayatını koruma anlamında önemli olduğu gibi, cihazların ve yatırımların korunması anlamında hayati önem taşır.
AG topraklama tesislerinde max. dokunma gerilimi UT = 50V‘tur. YG tesislerinde ise 5s için 75V olarak kabul edilmektedir.
TOPRAKLAMA ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Koruma Topraklaması
Bir yalıtım hatasında elektrik devresinin aşırı akım koruma aygıtları ile açılmasını sağlamak için gerilim altında olmayan iletken tesis bölümlerinin topraklayıcılara ya da topraklanmış bölümlere doğrudan doğruya bağlanmasıdır.
Koruma topraklamasına örnek olarak;
Aktif bölümlerin ve sıfır iletkeninin topraklanmasına işletme topraklaması denir. İşletme topraklaması iki şekilde yapılır. Bunlar:
Yıldırıma Karşı Yapılan Topraklama
Yıldırım düşmesi durumunda, işletme gereği gerilim altında bulunan iletkenlere atlamaları geniş ölçüde önlemek ve yıldırım akımını toprağa iletmek için işletme akım devresine ilişkin olmayan iletken bölümlerin topraklanmasıdır. Ancak bu noktada yıldırım darbe akımı tamamen toprağa aktarılamaz ve darbenin bir kısmı topraklama hattından elektrik tesisatımıza yönelir. Eğer tesisatımızda iç yıldırımlık (parafudr) sistemi bulunmuyorsa ana pano, tali pano ve cihazlarımızda hasar oluşabilmektedir.
TOPRAKLAMA ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Koruma Topraklaması
Bir yalıtım hatasında elektrik devresinin aşırı akım koruma aygıtları ile açılmasını sağlamak için gerilim altında olmayan iletken tesis bölümlerinin topraklayıcılara ya da topraklanmış bölümlere doğrudan doğruya bağlanmasıdır.
Koruma topraklamasına örnek olarak;
- Elektrik motor ve generatörlerinin, traverslerinin gövde metalik kısımları,
- Binaların iletken olan ve ulaşılabilen kısımları,
- Alçak ve yüksek gerilim kablolarının kurşun kılıf ve madeni zırhları,
- Ölçü transformatörlerinin sekonder sargıları,
- Yüksek gerilim hava hatlarının koruma telleri,
Aktif bölümlerin ve sıfır iletkeninin topraklanmasına işletme topraklaması denir. İşletme topraklaması iki şekilde yapılır. Bunlar:
- Dirençsiz işletme topraklaması: topraklama devresine direnç koymadan, doğrudan doğruya yapılan topraklamadır.
- Dirençli işletme topraklaması: Omik, endüktif ya da kapasitif bir direnç üzerinden yapılan topraklama olup genellikle OGsistemlerinde uygulanır.
Yıldırıma Karşı Yapılan Topraklama
Yıldırım düşmesi durumunda, işletme gereği gerilim altında bulunan iletkenlere atlamaları geniş ölçüde önlemek ve yıldırım akımını toprağa iletmek için işletme akım devresine ilişkin olmayan iletken bölümlerin topraklanmasıdır. Ancak bu noktada yıldırım darbe akımı tamamen toprağa aktarılamaz ve darbenin bir kısmı topraklama hattından elektrik tesisatımıza yönelir. Eğer tesisatımızda iç yıldırımlık (parafudr) sistemi bulunmuyorsa ana pano, tali pano ve cihazlarımızda hasar oluşabilmektedir.